Diyarbakır Coğrafyası

Diyarbakır Coğrafyası

Mezopotamyanın kuzeyinde yer almaktadır. malatya, elazığ, Bingöl, muş, mardin, Urfa batman, ve adıyaman, illeriyle çevrelenmiş olan Diyarbakır ili bölgenin tüm özelliklerini taşır. Bağlı 13 ilçe merkezi bulunmaktadır Diyarbakır kent merkezi 7 bin 500 yıllık bir geçmişe sahiptir

Tarihin her döneminde büyük uygarlıkların kültürel ve Ekonomik hareketlerin merkezi olarak kabul edilen kent birbirini izleyen 26 değişik uygarlığa beşiklik etmiştir.M.Ö.3000 yıllarında Hurrilerden başlayarak Osmanlılara kadar uzanan yoğun bir tarihi geçmişi olan Diyarbakırda yaşayanlar dönemlerine ait izlerle kenti ölümsüzleştirmişlerdir Bu eserlerin başında kuşbakışı bir kalkan balığını andıran biçimiyle kenti baştanbaşa kuşatan surlar gelir. Diyarbakır surları uzunluk bakımından Çin Seddinden sonra dünyada ikinci ama eskilik bakımından birinci sırada kabul edilmektedir.

Yüzey Şekilleri Diyarbakır ilinde yüzey şekilleri oldukça sadedir. Çevresi yüksekliklerle kuşatılmıştır. Ortası çukur bir havza durumundadır. Diyarbakır havzası denen bu çukur alanın eksenini batı-doğu doğrultulu geniş dicle Vadisi oluşturur. Kuzeyden Güneydoğu toroslar yayı ile kuşatılmıştır. Bu dağlar Doğu Anadolu Bölgesiyle Güneydoğu Anadoluya birbirinden ayırır

Diyarbakır, havzasının güneybatısında ise Karacadağ kütlesi yükselir. Urfa-Diyarbakır il sınırı üstündeki bu kütle koyu renkli lavların yığılmasıyla oluşmuş eski bir volkan kütlesidir. Koni biçiminde olmadığından fazla heybetli görülmez. Yüksekliği en yüksek noktası olan Kolubaba doruğunda 1.957 metreyi bulur. Karacadağın lavları doğu yönünde Dicle Vadisine kadar uzanır. Bu lavların yapısı çok geçirimli olduğundan Karacadağ kütlesi üstünde akarsu aşınımı hemen hiç rol oynamamakta dağın içine süzülen sular ancak eteklerde ve uzaklarda kaynaklar halinde yeryüzüne çıkmaktadır.

iklim Diyarbakırda sert bir kara iklimi egemendir. Yazları çok Sıcak geçer. Ama kış soğukları Doğu Anadolunda olduğu kadar şiddetli değildir. Bunun başlıca nedeni Güneydoğu Toroslar yayının kuzeyden gelen soğuk rüzgarları kesmesidir. il merkezindeki meteoroloji istasyonunun gözlemlerine göre en sıcak ay ortalaması 31 derece en soğuk ay ortalaması ise 18 derecedir. Bugüne değin ölçülen en yüksek sıcaklık 462 derece ile 21 Temmuz 1937 gününde en düşük sıcaklık ise -242 derece ile 11 Ocak 1933 Günü olmuştur.

496 milimetre olan yıllık ortalama yağış tutarının ancak yaklaşık Yüzde 2si yaz aylarında düşer. Kuzeydeki Dağların eteklerine doğru gidildikçe yağışlar da artar. Örneğin yıllık yağış tutarı Silvanda 729 Erganide 767 Kulpta 1.156 Licede ise 1.293 milimetredir.

Son yıllarda yapılan barajların oluşturduğu yapay göller Karakaya Atatürk Batman Silvan Barajları geniş buharlaşma yüzeyleri oluşturmaktadır.Bu nedenle de Diyarbakır Havzasının kuru havasının nisbi neminde bir artış olmuştur. Ortalama nispi nem en çok Aralık ve Ocak aylarında ölçülmüştür. Bu aylarda % 77ye çıkar.Temmuz-Ağustos aylarında ise nispi nem değerleri % 20ye düşmektedir.

Yüzölçümü 15.355 km2 Nüfusu 1 milyon 362 bin 708 2000 sayımına göre Rakım 660 Komşu olduğu iller Malatya Elazığ Bingöl Muş Batman Mardin Şanlıurfa Adıyaman.

ilçeleri Bismil Çermik Çınar Çüngüş Dicle Eğil Ergani Hani Hazro Kocaköy Kulp Lice Silvan

Köy sayısı
751

Bitki Örtüsü Doğal Bitki örtüsünü genellikle ot su Bitkilerin ağır bastığı bozkır bitkileri oluşturur. Bunlar ilkbaharda kısa bir süre içinde yeşerip çiçeklenir ama yağışların kesilmesiyle yaz başında kururlar. Çevredeki dağlar yer yer meşe ormanlarıyla kaplıdır. orman bakımından çok yoksul olan Karacadağın Diyarbakır ili içindeki kesimlerinde yer yer meşe topluluklarına rastlanır. Ama ormanlar ilin toplam yüzeyinin onda birini bile bulmaz.

Akarsular ilin en önemli akar suyu Dicledir. Elazığ ili sınırları içinden çıkan bu akarsu hemen sonra Diyarbakır ilinin topraklarına girer. Eğilin doğusunda Dipni Çayını alır. Sonra güneye yönelir.

Diyarbakıra ulaşımından az önce Devegeçidi Suyu kendisine kavuşur. Diyarbakır kenti önünde geniş bir yatak içinde akar. En büyük kollarını Diyarbakır il sınırlarını terkettikten sonra alır.

gap kapsamındaki alt projelerden bazıları Dicle Havzasındadır. Dicle Diyarbakır ilindeki akarsuların tümüne yakınını toplar. Yalnızca ilin kuzeybatı köşesindeki küçük bir alanın suları Fırat ırmağına gider Çermik ilçesinin suları. Diyarbakır ili sınırları içinde önemli göl yoktur.

Barajlar Gap çerçevesi içinde inşa edilen ve edilmekte olan Karakaya Devegeçidi Kral Kızı Dicle gibi barajların önemli bir bölümü Diyarbakır çevresindedir. Hidro Elektrik enerji yanında baraj ve göletlerden elde edilen Su tarımsal alanlarda yeni olanaklar sağlamaktadır