Türkü Nedir

Türkü Nedir

Türkü, ezgi eşliğinde söylenen halk şiiridir Türküyü oluşturan dize grupları arasında tekrarlanan kavuştak bölümleri vardır. Türküler ezgilerine göre uzun havalar ve kırık havalar oyun havalarıolarak adlandırılırlar.Konusuna göre ise ölüm, ayrılık, savaş, çocuk, doğa türküleri vardır Bir ezgi ile söylenen halk şiirinin her çeşidini göstermek için Türkiyenin sözlü geleneğinde en çok kullanılan ad Türkülerdir.

Özel durumlarda ya da ezginin, sözlerin çeşitlemesine göre ninni, ağıt, deyiş, hava adları da kullanılmaktadır Türk halk edebiyatı nazım şekli ve türüdür. Ezgisi yönüyle diğer halk şiiri türlerinden ayrılır. Türküler, genellikle anonimdir. isimleri bilinen saz şairlerinin söyledikleri de giderek halka mal olmuş ve bunlar da anonimleşme eğilimine girmiştir. Türkü söylemeye türkü yakmak da denir. Türkü adı Türk sözcüğüne Arapça ı eki eklenmesiyle ortaya çıkmıştır. Türke özgü anlamına gelir.

Türkü sözcüğü ilk kez XV. Yüzyılda Doğu Türklerince kullanılmıştır. Hikmet Dizdaroğlu, Anadoluda türkünün ilk örneğini Öksüz Dedenin verdiğini belirtir. Türküler genellikle hece vezninin 7, 8 ve 11li kalıplarıyla kıtalar halinde söylenir. Her kıta türkünün, asıl sözlerinin bulunduğu bend ile nakarattan meydana gelir

Nakarat her bendin sonunda tekrarlanır. Bu kısım bağlama veya kavuştak diye de bilinir. Türküleri, kesin ayrıma sokmak güçtür. Bir yörede yakılan türkü diğer bir yöreye şekli ve söyleniş biçimi değişerek geçebilir. Türküler ezgilerine, konularına ve yapılarına göre ayrılır.

Ezgilerine göre türküler Kırık havalar Usullü ezgilerdir. Alt türleri türkü genelde tüm kırık havalar için, özelde diğer türlerin dışında kalanlar için kullanılır, deyiş, koşma, semah, tatyan, barana, zeybek, horon, halay, bar, bengi, sallama, güvende, oyun havası, karşılama, ağırlama, peşrev, teke zortlatması, gakgili havası, dımıdan, zil havası, fingil havası dır.

Uzun Havalar

Usulsüz ezgilerdir. Alt türleri uzun hava diğer türlere girmeyenler için kullanılır, barak, bozlak, gurbet havası, yas havası, tecnis, boğaz havası, elagözlü, maya, hoyrat, divan, yol havası, yayla havası, mugam dır. Ayrıca gazeller de özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesinde halk arasında söylenmektedir