Cildin yağlanması

Cildin yağlanması

Cildimizdeki yağ nelerden oluşur Cilt üzerindeki yağ sebum, lipitler,(yüzeydeki hücrelerden kaynaklanır) ter ve çevresel materyallerden oluşur. Ciltteki yağ (sebum) nerede üretilir Sebum yağ bezlerinden üretilir. Tüm vücut yüzeyinde bulunan sebum, el ve ayak derisinde daha az, avuç içi ve ayak tabanlarında ise hiç yoktur. Yağ bezleri ırtın ortasında, alında ve çenede daha büyüktür ve diğer deri bölgelerinden daha fazladır. Aynı zamanda kulak kanalında ve cinsel organların bulunduğu alanda da yoğundur.

Yağ bezlerinin yapısı nasıldır
Yağ bezleri kanallarla birbirine bağlı loblardan oluşur ve bu kanalların içi deri yüzeyine benzer hücrelerle örtülüdür. Bir çok yağ bezi kıllar ile birlikte deri yüzeyine açılır. Bazı serbest yağ bezleri ise tek başlarına deri yüzeyine açılırlar. Bunlar gözkapaklarında meibomian bezleri, üst dudakta fordyce lekeleri adını alır.

Sebum nelerden oluşur
Sebum kompleks bir yapıya sahiptir ve de aşağıdaki lipitleri içerir

Glyceridler
Serbest yağ asitleri
Serbest yağ asitleri
Squalene
Kollesterol esterleri
Kollesterol

Trigliseritler de yağ bezlerinde üretilir ve yağ bezi kanalındaki lipaz denen bakteriyal enzimlerle serbest yağ asitlerine parçalanırlar.

Sebumun normalde görevi nedir
Sebumun aşağıdaki fonksiyonları vardır

Derinin yüzeyinden sıvı kaybını engellerler.
Deriyi bakteri ve mantarlardan korurlar.
Derinin kokusunı oluşturur.
Bağışıklık sisteminin regülasyonunda rol oynayan Proprionibacterium acnes denen bakterinin kolonizasyonunda rol oynar.
Yağ salgısı nasıl düzenlenir

Serumun salgısı hormonal faktörler, yaş, bazı hastalıklar ve ilaçlardan etkilenir.

Sebum üretimi hormonlardan nasıl etkilenir
Sebum üretimi androjen dediğimiz seks hormonlarının kontrolü altındadır. En aktif androjenler testosterone, 5-testosterone (DHT) and 5-androstenedioldür. Bu bormonlar ve diğerleri erkeklerde testis, kadınlarda yumurtalıktan ve böbrtek üstü bezinden salgılanır. Bu organlar beyinde bulunan pituiter bez tarafından kontrol altında tutulur.

Androjenler deri ve cinsel organlarda bulunan hormonlar tarafından daha aktif hale getirilirler. Tip I 5-redüktaz denen enzim deride, tip II 5-redüktaz cinsel organlarda etkili olur. Bu enzimler daha az aktif olan androjenleri aktif testesteron ve 5-hidroksi testesterona (DHT) dönüştürürler. Daha aktif androjenler yağ bezlerinden sebum salgısını uyarırlar.

Yaş ile yağ bezi aktivitesinin ilişkisi nasıldır
Yağ bezleri doğumdan önce aktif durumdadırlar. Yağ salgısı annedeki hormonlarla düzenlenir.Yağın içeriği yaş ile değişir. Yenidoğan bebek vernix caseosa denen mumumsu bir tabaka ile kaplıdır. 3-6 ayda yeni doğan bebekler erişkin gibi yağ salgılamaya başlarlar. Erkeklerde yağ salgısı kadınlara göre daha fazladır. Yaş ile birlikte yağ salgısı azalır. Özellikle menapozdan sonra kadınlarda belirgin azalma olur.

Hangi hastalıklar yağ salgısını etkiler
Pitiuter bez, böbrek üstü bezi , yumurtalık ve testislerin hastalığında miktarı azalır.
Uzun süren açlık durumlarında miktarı azalır.
Parkinson hastalığında miktarı artar.
Hangi ilaçlar yağ salğısını azaltır

Östrojen alımı (doğum kontrol haplarında mevcut)
Siproteron asetat ve spironalakton gibi antiandrojen ilaçların alınımı
isotretinoin gibi A vitamini deriveleri (akne tedavisinde kullanılır)

Hangi ilaçlar yağ salgısını arttırır?
Medroxyprogesterone, levonorgestrel gibi androjenetik özelliği olan progesteronlar
Fenotiazinler

Hangi ilaçlar sebumun içindeki komponentlerin oranı değiştirilebilir
Diane 35 (etinil östrodiol ve siproteron asetat içerir)
isotretinoin Squalen, wax esterleri ve yağ esterlerini azaltır