Para Nedir? Para Ne Demek Kısaca?

Para Nedir? Para yaşadığımız toplumda bir hizmet götürerek katkıda bulunur. Bunun göstergesidir para, Ancak zamanla, binlerce yıl içerisinde insanoğlu başka hiçbir konuda gösteremediği kadar çok soyutlama becerisini para konusunda göstermiştir. Böylece hisse senetleri, faiz, paranın da mal ve hizmet gibi bir ürün haline gelmesi gibi abukluklar doğmuştur.

Para Nedir? Para Ne Demek?

Para topluma hizmet verdiğinize dair bir belgedir. ilk çağlardan beri bir biçimde değiş tokuş vardı. Sonra değiş-tokuş yönteminin zorluklarından kurtulmak için parayı icad ettik.

Gezegenimizde birbirimizi yiyor oluşumuzun iki büyük nedeninden biri olan Para, günümüzde nesnellik değerini neredeyse tamamen kaybetmiş, topluma hizmet götürmüş olmanın belgesi olmak yerine sihirbazların şapkadan çıkardığı tavşan haline gelmiştir.

Ayrıca para günümüzde birşeyler satın almak için kullanılan bir araç olmaktan çıkmış, tek tanrılı bir din halini almış, Dünyanın en soyut kavramı olmasına rağmen çok elle tutulabilirmişcesine bir put haline gelmiştir.

Bugün kendini hayır peşinde koşturan biri olarak tanıtan birçok insan gerçekte para peşinde koşturmaktadır. Para, topluma katkıda bulunduğunuzun göstergesi olarak çok önemlidir. Ama günümüzde bu anlama gelmediği için de kaale alınacak bir yanı kalmamıştır.

2. Para Nedir? Para’nın Özellikleri Nedir?

Taşınabilir Olması: Ticari işlemlerin kolayca yapılabilmesi; paranın ağırlığı ve hacmi bakımından taşımaya uygun olmasına bağlıdır.

Bölünebilir Olması: Değişik miktarlardaki ödemelerin yapılabilmesi için, paranın kolayca Bölünebilir olması ve birbirine dönüşebilir olması gerekir. Paranın ifade ettiği değerler çok çeşitli olmalıdır.

Dayanıklı Olması: Isı, nem, aşınma, yıpranma, çarpma, bozulma gibi dış etkilere karşı dayanıklı olmalıdır.

Kabul Görmesi: Ülke, diğer ülkeler ve halk tarafından resmen tanımlanmalı ve kullanılmalıdır.

3. Paranın Fonksiyonları

Mübadele (Değişim) Aracıdır: Mübadele döneminde takasın getirdiği güçlükleri ortadan kaldırmak için herkesçe kabul edilen mübadele aracı olarak para kullanılmaya başlandı. Böylece mal ile malın değiştirilmesi yerine, mal ile paranın değiştirilmesi yoluna gidildi. Paranın mübadelelerde aracı görevi üstlenmesi, toplumda işbölümünü ve uzmanlaşmayı hızlandırdı.

Ortak Değer Ölçüsüdür: Mal veya hizmetlerin alım satım değeri toplum tarafından kabul edilmelidir. Kabul edilen mal veya hizmetlerin ifade edildiği değer fiyat, fiyatın sembolleştirildiği araç ise paradır. Herkesçe kabul edilen değer ölçüsünün sabit kalması gerekir. Enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde paranın ifade ettiği mal miktarı her geçen gün azalır.

Tasarruf ve Borçlanma Aracıdır: Yaşam, ihtiyaçların karşılanması ile devam eder. İhtiyaç fazlası nakdin harcanmayarak elde tutulması ile tasarruf yapılmış olur. Tasarruf, kişi ve kuruluşlar hatta ülkeler açısından arzulanan bir durumdur. Çünkü tasarrufları fazla olanlar daha çok üretim, daha çok tüketim yaparlar. Üretimin ve tüketimin artması ekonominin büyümesini gösterir.

Ekonomi Politikası Aracıdır: Paranın ekonomik olaylar üzerinde direkt etkisi yoktur. Ancak dolaylı yollardan etkili olur. Devlet ekonomideki büyümenin dengeli (istikrarlı) sürdürülebilmesi için para ile ilgili kararlar alabilir. (Faiz oranları, vergiler, indirimler vb) Ülkedeki para ile ilgili alınan karar ve yapılan uygulamalara para politikası denir. Her ülke zaman zaman bu politikalara başvurur.

4. Para Çeşitleri

Mal Para: Mübadele döneminde kullanılan paradır. Madenlerin kullanıldığı dönemlerde üzerinde o madenin değeri yazılarak kullanılmıştır (sikke).

Temsili Paralar: Kıymetli madenlere çevrilebilen paralara temsili para denir. Başlangıçta yüzde yüz altına çevrilebilir özelliğe sahip olan temsili paralar, zamanla yerinin kağıt paraya bırakmıştır. Kıymetli madenler karşılığında basılan ve tekrar o madene dönüştürülebilen paralardır. Bugün bu paralar kullanılmaktadır. Temsili paralar kendi arasında altı grupta toplanır.

Altın ve Gümüş Sertifikaları: Altın ve gümüşün para olarak kullanıldığı dönemlerde taşınma ve saklama zorluğunu ortadan kaldırmak için bu paralar bankerlere emanet edilerek karşılığında sertifikalar alınmıştır. Bu belgeler temsil ettikleri para yerine geçmek üzere mübadelelerde aracı olarak kullanılmaya başlanmış ve böylece ilk temsili para ortaya çıkmıştır. Sertifikaların en önemli özelliği, bu belgeleri veren kurumun kasasında % 100 karşılığının bulunmasıdır.

Banknot: Altın ve gümüş sertifikaları veren bankalar, kendilerine emanet edilen altın ve gümüşlerin büyük bir kısmının geri istenmediğini gördüler. Kendilerinden borç isteyenlere, borç para yerine sertifika vermeye başladılar. Bu şekilde % 100 değerli maden karşılığı olmayan, ancak istenildiği zaman altın veya gümüşe çevrilebileceği garantisi olan sertifikalar kullanılmaya başlanmıştır. Bu sertifikalara , “banka notu” anlamına gelen “banknot” denildi. İlk dönemlerde her banka banknot çıkarabiliyordu. Ancak, yaşanan olumsuzlukları önlemek için, banknot çıkartma yetkisi Merkez Bankalarına verilmiştir.

Kağıt Para: Merkez bankaları banknotların altına çevrilmesi yerine kağıt para ile değiştirilmesi sistemini getirmişlerdir. Günümüzde her ülkenin parasını o ülkenin merkez bankaları basarak piyasaya sunarlar.

Madeni para: Küçük ve küsuratlı ödeme ve tahsilatların daha rahat yapılması için bir miktar kağıt para karşığına gelen tutarda madeni para basılır. Madeni paranın değeri, üzerinde yazan değerin elli katıdır. Ülkemizde bozuk paraları Hazine, kâğıt paraları ise Merkez Bankası basar.

Kaydi para (Banka Parası): Ödeme işlemlerinde kullanılan banka mevduatıdır.Kişiler paralarını vadesiz mevduat hesaplarına yatırarak, ödemelerini çekle, kredi kartıyla ya da virman yoluyla yapmaktadırlar. Kaydi para kullanımı, nakit para taşımak ve nakit ödemekten daha kolaydır.

Para Yerine Geçenler: Bankacılık hizmetlerinin gelişmesi ile banka hesabında para olmadan da, alış-veriş yapılabilmektedir. Örneğin “plastik para” da denilen “kredi kartları” bu ödeme araçlarından bazılarıdır.