Harp Okulları

Harp Okulları

Türk Silahlı Kuvvetlerine muvazzaf subay yetiştiren okullar.Kara, Deniz ve Hava Harp Okulları olmak üzere üç harp okulu vardır. Kara Harp Okulu Kara Kuvvetlerinin bütün sınıfları dahil,Jandarma ile Hava ve Deniz Kuvvetlerinde istihkam, Deniz Piyadesinde de muvazzaf subay ihtiyacını karşılar. Öğrenim süresi dört yıldır. Öğrenci ihtiyacını askeri ve sivil liselerden karşılar. Çeşitli sınıf ve bölümlerde teorik ve pratik öğretim ve eğitim yapılır.

Osmanlılarda subaylar Enderun adı verilen okullarda yetiştirilirdi. Bundan ayrı olarak Harp Okulunun temeli, Osmanlı Sultanı ikinci Mahmüd Han (1808-1839) devrinde, 1831 yılında Sıbyan Bölüklerinin kurulmasıyla atıldı. Müşir Ahmed Fevzi Paşanın Selimiye’de Hassa Ordusunda bulunan erlerin genç ve kabiliyetli olanlarından kurduğu Sıbyan Bölükleri, 1834’te Maçka Kışlasına taşındı. Sultan ikinci Mahmüd Han, 1 Temmuz 1835’te Harp Okulunu öğrenim ve eğitime açtı. Okula “Mekteb-i Hassa” ve “Mekteb-i Harbiye”nin sekiz sınıflık ilk kısmına “Birinci Okul”, dokuzuncu sınıfa da “ikinci Okul” denirdi.

Sultan Abdülmecid Han (1839-1861) devrinde 1844’te kabul edilen kanunla Harp Okuluna dört yıl daha ilave edilerek, öğrenim lise seviyesinin üzerine çıkarıldı. Sonraki yıllarda okulun harp bilgisi veren dört yıllık bir meslek okulu haline getirilmesi kararlaştırıldı. Burada imtihandan geçirilen öğrencilerden üstün başarılı olanlar “Mekteb-i Umüm-ı Harbi”ye, orta derecede başarılı olanlar ise “Mekteb-i Fünün-i idadi” öğrencisi kabul edildiler. 1845’te Harbiye öğrencileri Küçük Taksim’de yapılan binada, idadi öğrencileri de Maçka Kışlasında geçici olarak öğrenime devam ettiler.Her iki okul kendi binalarında, Abdülmecid Han tarafından, 10 Ekim 1846’da resmen açıldı.

Galib Paşanın Harp Okulu kumandanı olduğu 1873-1875 yılları döneminde öğrenim üç yıla indirildi.Sultan ikinci Abdülhamid Han (1876-1909) devrinde, uzun zaman okul kumandanlığı yapan Mustafa Zeki Paşa (1804-1908) öğrencilerin iyi yetiştirilmesine itina gösterip, Trablusgarp (1911-1912),

Balkan (1911-1913), Birinci Dünya (1914-1918), istiklal (1919-1922) savaşlarına katılan kıymetli subayların yetişmesinde büyük rol oynadı. Sultan ikinci Abdülhamid Han, istanbul’dan başka Bağdat, Edirne, Erzincan, Manastır, Şam illerinde de Harp Okulları açtırdı. Harp Okullarına kıymetli ilim adamları ve öğretim üyeleri tayin edildi. Ders alet ve edevatları ile laboratuvar, kütüphane, spor salonu, manej (süvari sınıfı için at eğitim alanı) ihtiyaçları layıkıyle temin edildi. Avrupa’dan kitaplar getirtilip,

tercüme edildi. ittihat ve Terakki Cemiyetinin bu okullarda yürüttüğü siyasi faaliyetleri neticesinde 1907-1908 yıllarında Bağdat, Edirne, Erzincan, Manastır, Şam Harp Okulları kapatıldı. istanbul Harp Okulu, öğretim ve eğitime devam etti. 1914’de Birinci Dünya Savaşının çıkmasıyla; Harp Okulu ikinci sınıf öğrencileri kıdemsiz asteğmen olarak kıtaya katıldı. 1913 ve 1914’te mezun olan ve staj için birliklere gönderilen öğrenciler birleştirildiler. 9 Ağustos 1914-5 Nisan 1915 tarihleri arasında istanbul Pangaltı’ndaki binada öğrenim gördükten sonra Kartal Maltepe’de Endaht Okuluna taşındılar.

Kartal’daki Endaht Okuluna “Maltepe ihtiyat Zabit Namzetleri Talimgahı” adı verildi. 30 Ekim 1918 Mondros Mütarekesinin imzalanmasından sonra bu okul kaldırıldı ve yerine “Muvazzaf Zabit Namzetleri Talimgahı” kuruldu.Okul 12 Ekim 1918’de itilaf devletlerince işgal edilince talimgah Bostancı’ya taşındı ise de, 5 Ağustos 1919’da lağvedildi. Aynı tarihte Bostancı’da Edirne ve Kuleli

Askeri Lisesinden gelen öğrencilerden iki bölüklü Harp Okulu Taburu kuruldu. 20 Aralık 1919’da Topçu Harbiyesi ile birleştirilerek Halıcıoğlu’na taşındı. Burası da ingilizler tarafından işgal edilince 20 Nisan 1920’de yine kapatıldı. Dağıtılmış olan öğrenciler Kuleli’de toplandılar. 5 Temmuz 1920’de Kuleli’nin işgalinden sonra öğrenciler Kağıthane’deki Çadırlı Ordugaha, buradan Eyüp’teki iplikhane’ye, Maçka Kışlasına, sonunda da Zeytinburnu Kışlasına taşındılar. Okul, Eylül 1921-Ağustos 1922 tarihleri arasında burada kaldı ve bir süre sonra da lağvedildi.

Harp Okulu öğrencilerinden bir kısmı Milli Mücadelede Anadolu ya geçip, Ankar’da abidin Paşa Köşkünde şimdiki Cumhüriyet devri Harp Okulunun temeli olan “Ankara Talimgahında” bir araya geldi.1 Nisan 1923’te Muhtelife Zabit Namzetleri Talimgahı “Harp Okulu” adını aldı. istanbul’un geri alınmasından sonra 25 Eylül 1923’te istanbul Pangaltı’ndaki eski binasına taşındı. 13 yıl sonra da 7 Eylül 1936’da tekrar Ankara’ya alındı. Eskiden yalnız piyade ve süvari sınıfı yetiştirilen Harp Okulu

daha sonra bütün sınıfları, hatta 1951’de Hava HarpOkulu açılıncaya kadar havacıları da yetiştiren bir kuruluş haline geldi. 1945’te Genel Kurmay Başkanlığınca verilen bir emirle Harp Okulunun iki sınıflı öğretim yapacağı sınıf ayrımının iki yıllık öğrenim sonunda tesbit edileceği, sınıflara ayrılmış öğrencilerin subay olarak kendi sınıf okullarına gönderileceği ve sınıf okullarında öğrenim, eğitim süresinin iki yıl olacağı bildirildi. Nisan 1947’de Harp Okulu alay kuruluşundan tümen kuruluşuna çıkarıldı.

2 Ekim 1948’de Harp Okulunun eğitim ve öğretim süresi biri meslek hazırlama sınıfı olmak üzere üç yıla çıkarıldı. 1957 yılından itibaren yıl içi eğitim ve öğretimlerden sonra atış ve tatbikat için ilk defa Eğridir’e gidildi. Daha sonra bu eğitim kampı izmir Menteş’e alındı. 1963’te Meslek Hazırlama sınıfı kaldırılarak HarpOkulunda öğretim iki yıla indirildi.

27 Mayıs 1960 Devrim Hareketine ve 22 Şubat ile 20/21 Mayıs 1963 hareketlerine katılan Harp Okulu, 1963 ve 1964 yıllarında mezun veremedi. 10 Şubat 1970 tarihinde Kara Kuvvetleri Komutanlığınca verilen emirle 1971-1972 ders yılında HarpOkulu üç yıla çıkarıldığından 1971’de mezun veremedi. Yüksek Askeri Şüranın 20 Şubat 1972 günkü toplantısında eğitim ve öğretim dört yıla çıkarılmış, bundan dolayı da 30 Ağustos 1977’de mezun verilememişti.

Harp Okulunun lisans düzeyinde öğrenime başlamasıyla açılan elektrik-elektronik inşaat, ekonomi, işletme bölümlerine ek olarak 1977’de makina ve harita bölümleri de ilave edildi.

Harp Okulunun dört seneye çıkarılmasıyla ihtiyaç duyulan öğretim üyelerini yetiştirmek için 1978 yılından itibaren Boğaziçi ve Ortadoğu Teknik Üniversitesinin bölümlerinden mezun olan teğmenler gönderilmeye başlandı. Harp Okulu, 30 Ağustos 1975 tarihine kadar dördüncü Kolordu Komutanlığına bağlıyken, bu tarihten sonra Kara Kuvvetleri Komutanlığına bağlandı. 1990 yılında Yüz kırk birinci Dönem mezunlarını verenHarp Okulu, Türk Milletinin, devletinin ve ülkesinin gurur ve güven kaynağıdır.

Deniz Harp Okulu: Türk ordusunun ayrılmaz bir parçası olan Deniz Kuvvetlerine subay yetiştiren okul. Çaka Beyden itibaren denizlere inen Türklerin buralarda gelişmesi ve hakimiyetlerinin sağlanması uzun sürmedi. Cengaverlikleri inançları ile beraber olunca, Akdeniz, Karadeniz, Ege, Marmara ve Adriyatik denizlerinde hakim olmadıkları yer bırakmadılar. Atlas, Hind Okyanuslarına,Kızıl, Umman denizlerine ve Basra Körfezine kadar açıldılar. Barbaroslar, Kılıç Ali’ler, Kemal Reisler yetiştiren denizcilerimiz 18. asır sonlarına doğru gemilerde olan gelişmeleri sevki ve idaredeki yenilikleri bilen

komutanları yetiştirmenin yollarını aramaya başladılar. Sultan Üçüncü Ahmed (1703-1730) ve Sultan Birinci Mahmüd (1730-1754) zamanlarında bu ihtiyacı karşılamak için okul açıldı. Fakat yeniçerilerin saldırıları sonucunda kaldırıldı. Bunlardan sonra Sultan Üçüncü Mustafa (1757-1774) okul için tekrar teşebbüse geçti ve o sırada Osmanlı hizmetinde olan Baron de Tott’a bu görevi verdi. Kurs mahiyetinde çok az bir öğrenci ile başlayan teşebbüs, Kasım 1776 yılında okul açılmasına sebeb oldu. 1784 yılında Fransa’dan öğretmenler getirilerek eğitime ehemmiyet verildi.

Sultan Üçüncü Selim (1789-1807) zamanında, Eyüp’te “Mühendishane-i Sultani adı ile yeni bir mekteb açıldı ve çıkarılan bir fermanla okulun kadro, yönetim, öğretim ve kıyafeti yanında okunacak dersleri tesbit edildi. Fransa’dan tekrar gemi inşa mühendisleri getirilerek tersanelerdeki çalışmalara önem verildi. Aynı zamanda hocalık yapan bu mühendislerin çalışmaları ve devletin hiçbir fedekarlıktan kaçmaması neticesinde kabiliyetli gemi mühendisleri yetiştirildi. Üçüncü Sultan Selim Hanın tahttan

indirilmesi neticesinde iç karışıklıklar Tersane Mühendishanesini bir müddet ihmale uğrattı. Fakat Sultan ikinci Mahmüd zamanında tekrar eski önemini kazanarak öğretime başladı. Bir ara Heybeliada’ya sonra Kasımpaşa’ya nakledilen okul tekrar Heybeliada’ya nakledildi. Her sınıfta 100 kişi olan okul, dört sınıflı idi. 1848 yılında yapılan bir değişikle bütün okulun mevcüdu 120’ye indirildi. ingilizce mecbüri, Fransızca ise seçmeli yapıldı, ayrıca her sınıf için imtihan kondu.

Sultan Abdülaziz Han deniz kuvvetlerine çok önem vermiş ve Bahriye Mektebi; 4 yıl idadi, 2 yıl Harbiye, 2 yıl da denizde, eğitim gemisinde geçmek üzere 8 yıllık teorik ve pratik eğitim veren müessese haline geldi. Daha sonraki seneler ingiliz Bahriye Mektebine eşit hale getirildi. ingiltere ve Amerika’ya gönderilen subaylar buralardan elde ettikleri bilgilerle okula döndüler.

Birinci Dünya Savaşını takiben istiklal savaşı başlangıcında Bahriye Mektebi öğretime devam etti. 1920-1923 yılları arasında okula yeni öğrenci alınmadı. 1925 yılında çıkarılan yönetmenliğe göre Bahriye Mektebine gireceklerin durumları tekrar tesbit edildi. 1928 senesinde ise Heybeliada Bahriye Mektebi Deniz Lisesi adını aldı. Deniz Harp Okulu Kasımpaşa’daki eski Bahriye Nezareti binasında

öğretime başlamıştı.iki sene burada kalan okul daha sonra Heybeliada’ya taşındı. Deniz Harp Okulunun öğretim sistemi 1942 de çıkarılan yönetmelikle değiştirildi. ikinci Dünya Harbi dolayısıyla iskenderun’a (1942) nakledilen okul tekrar Heybeliada’daki tarihi yuvasına döndü (1946). Buradan 1985’te Tuzla’daki modern tesislerine taşındı.Öğretim burada devam etmektedir.

1954-1955 öğretim yılından itibaren iki yılı öğrenci, iki yılı subay olmak üzere dört yıllık sisteme geçildi. 1971 yılında Harp Okullarının süresi üç yıla çıkarılınca Deniz Harp Okulu da ilk üç yılı öğrenci, bir yılı temel eğitim adı altında tekrar düzenlendi. Harp Okulları 1974-1975 döneminde 4 yıla çıkarılınca Deniz Harp Okulu da eğitimde dört yıla çıkmış oldu. Dört yıllık eğitim sonunda teğmen rütbesi ile mezun olanlar, bahriyede hizmete başlamaktadır.

Hava Harp Okulu: Hava Kuvvetlerine muvazzaf subay yetiştiren okul. ikinci Dünya Savaşından sonra önemi daha da artan askeri havacılığa ayak uydurmak için, Türk Silahlı Kuvvetleri elindeki uçak ve techizatı modern hale getirdiği gibi, teşkilatında da değişiklikler yaptı. Bu değişikliklerin en önemlilerinden biri de Hava HarpOkulunun kurulmasıdır. Hava Harp Okulu kurulana kadar Hava Kuvvetlerinin ihtiyacı olan uçucu ve uçucu olmayan hava subayları Kara ve Deniz Kuvvetleri kaynaklarından sağlanmaktaydı. Silahlı Kuvvetlerin kadro ve teşkilatlarındaki gelişmeler neticesinde bu kaynaklar mevcut hava subayı ihtiyacını karşılayamaz duruma geldiğinden, 1 Ekim 1951 günü Eskişehir de iki yıllık Hava Harp Okulu açılarak eğitim ve öğretime başladı.

Okul, teşkilat olarak alay yetkisine sahib olup iki yıllık eğitimi bitirenler asteğmen olarak nasb olunmaktaydı. Uçuş Okulu, Makinist Okulu gibi eğitimle ilgili bazı kuruluşlar bu okula bağlandı. Okula girmek için belirli yaş hadlerini aşmamak, lise olgunluk imtihanını vermek ve sağlık muayenelerini kazanmak gerekiyordu. Sonra inönü Planör Kampında 45 günlük planör ve paraşüt eğitimine tabi

tutulan öğrencilerden başarı sağlayanların okula kesin kayıtları yapılıyordu. 1952’de planör ve paraşüt kampı kaldırıldı. 1953’te Hava Harp Okulunun ilk mezunları 56 Hava Asteğmen idi. Bu subaylardan 48 kişi pilotaj eğitimi için Amerika’ya gönderildi. Aynı sene Hava Harp Okulu bünyesinde, hava kuvvetlerinin subay ihtiyaçlarını kısa yoldan temin edebilmek gayesiyle Yedeksubay Talimgah Komutanlığı kuruldu. Altı aylık eğitimler neticesinde mukaveleli subay mezun eden bu komutanlık üç devre mezun verdikten sonra kapatıldı.

Eskişehir garnizonunun yetersiz olmasından dolayı Hava Harp Okulu 1954’de izmir-Güzelyalı’ya nakledildi. Okul burada gelişmeye devam etti. 1958’e kadar jet pilotaj eğitimi için Amerika ve Kanada gibi dış ülkelere öğrenci gönderildi. 1960’dan sonra Hava Harp Okulunun ihtiyacı olan öğrencileri büyük ölçüde, 1957’de kurulan Askeri Hava Lisesi karşılamaya başladı. Eksik kontenjanlar yine sivil liselerden doldurulmaktaydı.

1961-1962 yıllarında Hava Harp Okulunun yeniden organize edilmesi için, çalışmalar yapıldı. Neticede askeri, fen ve sosyal dersler olmak üzere 4 yıllık akademik öğretim esasına göre bir müfredat tesbit edildi. Fakat bu hemen uygulamaya konulmadı.

1967’de okul, istanbul-Yeşilyurt’taki tesislerine taşındı. 1969’da diğer Harp okullarıyla birlikte öğretim süresi üç yıla çıkarıldı. 1969’da okula giriş için inönü Kampında uçuş ve paraşütle atlama mecbüriyeti yeniden kondu. 1970’de müfredat programı geliştirilerek meslek ve kültür dersleri olmak üzere gruplandırıldı. Öğretim süresi iki yıldan üç yıla çıktığı için, 1971’de diğer Harp okulları gibi mezun

vermedi. 1972’de ise üç yıllık öğretimi tamamlayan öğrencileri ilk defa teğmen olarak mezun etti. Son olarak da lisans seviyesinde öğretim yapmak üzere 1974-1975 döneminden itibaren 4 yıla çıkarıldı. Üniversitelerle temas kurularak yapılan çalışmalar neticesinde Hava Harp Okulunda uçak, elektrik ve işletme bölümlerinin kurulması kararlaştırıldı. Okuldan mezun olanlardan pilot olabilme vasfı taşıyanlar bir sene izmir-Çiğli’de uçuş eğitimine tabi tutulmakta, burada başarı gösterenler pilot olmakta, başarısız olanlar ise yer sınıfına ayrılmaktadır.