Hamidoğulları Beyliği

Hamidoğulları Beyliği

ısparta ve Eğridir havalisinde kurulan Türk beyliği. Türkiye Selçuklu Devleti, 13. asır sonlarında iyice zaafa uğrayıp, ilhanlıların nüfüzu altına girdikten sonra batı hududundaki Türk aşiretleri de kendi başlarının çaresine bakarak toplanmaya ve bir idare kurmaya başlamışlardı. Aynı tarihlerde Isparta, Eğridir ve havalisinde bulunan Hamid aşireti de başlarında bulunan ilyas bin Hamid Beyin oğlu Feleküddin Dündar Beyin reisliği altında merkezleri Uluborlu ve sonra eski adı

Prostana olan Eğridir olmak üzere Hamidoğulları Beyliğini kurdu. Beyliğin kuruluşu on üçüncü asrın son çeyreği içindedir. Hamid Bey ile oğlu ilyas Bey Selçukilerin uç beylerinden ve Selçuk emirlerinden idiler. Feleküddin Dündar Bey, kurduğu beyliğe büyük babası Hamid Beyin ismini verdi.

Faal bir emir olan Dündar Bey, beyliğinin hududunu güneye doğru genişleterek Gölhisar, Korkuteli ve Antalyayı ele geçirdikten sonra, ülkesini Germiyan ve Denizli hudutlarına kadar büyüttü. Eğridiri pekçok eserlerle imar eden Feleküddin Dündar Bey, buraya kendi künyesine nisbetle Felekabad adını verdi. 1301 yılında Antalyayı fethettikten sonra buranın idaresini kardeşi Yünus Beye havale etti Bkz. Tekeoğulları Beyliği. 1314te Anadoluya gelen ilhanlı Beylerbeyi Emir Çobana itaat edenler arasında Dündar Bey de bulunuyordu. Hatta Dündar Bey, ilhanlılara sadakatini göstermek üzere aynı senede Sultan-ı azam Gıyasüddünya ved-Din Hudabende Mehmed klişeli, ilhan Olcayto adına gümüş sikke kestirdi.

1316 da ilhan Olcaytonun vefatı ve küçük yaştaki oğlu Ebü Saidin cülüsundan sonra ortaya çıkan karışıklıklar esnasında bu durumu fırsat bilen Dündar Bey, istiklalini ilan ederek Sultan ünvanını aldı ve hudud komşuları beyler Aydın, Saruhan, Menteşe vs. üzerinde Hakimiyet tesis etti. Anadolu beyliklerinin ilhanilerin merkezindeki zaaftan istifade ile bağlılıklarını çözmeye başlamaları üzerine,

Anadolu ilhanlı valisi Timürtaş, Konyayı işgal etti. 1324 senesinde Eşrefoğlu Süleyman Beyi öldürttü ve arkasından Hamid iline yürüyerek Antalyaya kaçan Dündar Beyi de yakalayarak katlettirdi. Ancak çok geçmeden, ilhanlı hükümdarına isyan eden Timürtaşın üzerine kuvvet gönderilmesi ve Mısırda yakalanarak katledilmesi neticesinde, Dündar Beyin üç oğlundan büyük oğlu Hızır Bey, Hamideli idaresini eline aldı. Hızır Beyin ne kadar beylik yaptığı belli değildir. Yaklaşık olarak 1330 da vefat etmiştir.

Seyyah ibn-i Battüta 1333 yılında Anadoluyu gezerken Hamidoğulları Beyliğine de uğramış, Gölhisarda Dündar Beyin oğlu Mehmet ve Eğridirde diğer oğlu Necmeddin ishak Beyin hükümdar bulunduklarını bildirmiştir. ishak Beyin hangi tarihte vefat ettiği belli değildir.

ishak Beyden sonra biraderi Mehmed Beyin oğlu Muzafferüddin Mustafa Bey, onun ölümü ile de, oğlu Hüsameddin ilyas Bey Hamidoğulları Beyliğinin başına geçti. Hüsameddin ilyas Bey, komşusu olan Karamanoğlu Alaeddin Bey ile yaptığı savaşı kaybederek Germiyanoğlu Süleyman Şaha sığındı. Ondan aldığı yardımlarla kaybettiği yerlere yeniden sahib oldu. ilyas Beyin de vefat tarihi belli değildir. ilyas Beyden sonra yerine Kemaleddin Hüseyin Bey geçti. Bu zad da Karamanoğullarının tecavüzlerinden bıkarak, Eşrefoğullarından almış oldukları Beyşehri, Seydişehri, Akşehir, Yalvaç ve Ş.

Karaağaçı 1374te 80 bin altın mukabilinde Osmanlı hükümdarı Sultan Birinci Murad Hana sattı. Yine Kosova savaşına giden Sultan Murada, oğlu Mustafa idaresinde yardımcı kuvvet gönderdi. Okçulardan müteşekkil bu kuvvet, muharebe esnasında Osmanlı ordusunun ön safında bulunmuştur. Kemaleddin Hüseyin Bey, 1391 yılında vefat etti. Hamidoğullarının bu şübesinin toprakları Osmanlılar ile Karamanoğulları tarafından paylaşıldı.

Hamidoğullarında devlet işlerinin görüldüğü bir divan mevcuttu. Bu divanın, Türkiye Selçuklularınınkine benzer şekilde olduğu anlaşılmaktadır. Hamidoğullarında beylik, eski Türk geleneğine uyularak evlatlar arasında pay edilmekteydi.

Hamidoğullarından Hüsameddin ilyas Beyin Felekabadda kesilmiş Hüsami ibareli gümüş sikkesinden başka hiç biririsinin sikkesi görülmemiştir. Hamidoğulları hükümdarları bilhassa Eğridir ve Burdurda pekçok imar faaliyetlerinde bulundular. Bunlardan Eğridirde Hızır Bey Camii, Burdurda Mustafa Bey Medresesi ve Şuhud kasabasında ibrahim bin Hızıra ait olan mescid en önemlileridir.

Hamidoğulları Beyleri
Hamidoğlu ilyas Bey ………………………… 1280
Feleküddin Dündar Bey…………………….. 1300
Hızır Bey ………………………………………… 1327
Necmeddin ishak Bey ………………………. 1330
Muzafferrüddin Mustafa Bey ……………… 1340
Hüsameddin ilyas Bey …………………….. 1355
Kemaleddin Hüseyin Bey …………………. 1370