Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Adenit Nedir
Boyundaki lenf damarlarının şişmesi sonucu meydana gelen iltahaplı şişliğe adenit denir Boyundaki derin ve yüzeyel fasyalar arasında yer alan tonsiler submandibuler submental oksipital yüzeyel ve derin juguler nukkal spinal aksesuar ve transvers servikal lenf bezlerinin enfeksiyonudur. Etkenler genellikle viruslar S. aureus grup A streptokok diğer streptokoklar anaerob bakteriler Bartonella henseleae atipik mikobakteriler ve Gram negatif basillerdir
Akut bilateral adenitler daha çok viruslara ve grup A streptokoka akut tek taraflı adenitler, S. aureus grup A streptokok anaerob bakteriler ve viruslara subakut ve kronik adenitler ise atipik mikobakteriler tüberküloz toksoplazmozis ve kedi tırmığı hastalığı Bartonella henseleae’na bağlıdır. Nadiren M. tuberculosis mantarlar T. gondii F. tularencis Y. pestis HIV ve C. diphtheriae da etken olarak karşımıza çıkabilir. Mikroorganizmalar genellikle üst solunum yolu tonsiller ve dişlerden veya travma yolu ile nadiren kan yolu ile lenf bezlerine gelir.
Klinik Lenf bezi büyümesinin süresine ve tek veya iki taraflı olmasına bağlı olarak değişir. Sistemik semptomlar genellikle yok veya hafiftir. Birlikte etraf dokuda sellülit veya bakteriyemi varsa yüksek ateş görülebilir. Özellikle streptokok adenitlerinde başlangıçta üst solunum yolu enfeksiyonu semptomları olabilir. Lenf bezi büyüklüğü 26 cm kadar olabilir en sık submandibular % 5060 ve üst servikal bezler % 2530 etkilenir. Bez üzerindeki deri genellikle hiperemiktir ve lokal ısı artımı vardır. Vakaların yaklaşık ¼’ünde fluktuasyon alınır
Daha çok S. aureus ve mikobakteri enfeksiyonlarında süpürasyon olabilir. Lenf bezlerinin yoğun olarak bulunduğu diğer bölgeler klavikula üstü aksilla ve inguinal bölge kontrol edilmeli dalak ve karaciğer büyüklüğü araştırılmalıdır. Vücutta yaygın lenfadenopati ve hepatosplenomegali varsa servikal lenfadenopati genellikle sistemik bir hastalığa EBV CMV gibi viral enfeksiyonlar toksoplazmozis tüberküloz kollajen doku hastalıkları lösemi… cevap olarak gelişmiştir. Ağız boşluğu farinks burun kulak saçlı deri gibi lenf drenajı boyundan geçen bölgelerin muayenesi ile muhtemel primer kaynak ile ilgili bilgi elde edilir.
Komplikasyonlar Abse formasyonu sellülit bakteriyemi internal juguler ven trombozu etkene bağlı komplikasyonlar akut romatizmal ateş glomerulonefrit haşlanmış deri sendromu
Tanı Hafif vakalarda klinik tanı yeterlidir. Ancak antibiyotik tedavisine cevap alınamazsa iğne aspirasyonu veya insizyon ile örnek alınıp Gram Wright ve ZiehlNielsen boyaları ile boyanıp incelenmeli gerekirse sitolojik ve patolojik yönden değerlendirilmelidir. Ağır vakalarda tedaviye başlamadan örnek alınması uygun olur. Persistan 812 haftada tanı konamamış adenitlerde ve neoplazi ile uyumlu bulgular varsa alt servikal ve supraklavikular lenfadenopatiler kilo kaybı düşmeyen ateş deriye ve derin dokulara yapışıklık
Ayırıcı Tanı Kabakulak bakteriyel parotitis diş abseleri konjenital boyun kitleleri tiroglossal kanal kisti brankial yarık kisti kistik higroma epidermoid kist boyun tümörleri lenfoma nörojenik tümörler tiroid tümörleri parotis tümörleri Kawasaki hastalığı ilaç reaksiyonları kollajen doku hastalıkları sarkoidoz retiküloendotelyozlar depo hastalıkları.
Tedavi Lenf bezinin fazla büyümediği hassasiyetinin az olduğu ve primer enfeksiyon odağının bulunmadığı hafif vakalarda antibiyotik tedavisine gerek yoktur lenf bezi küçülmeye başlayıncaya kadar haftalık kontrollerle izlenmesi yeterlidir.
Büyüme devam ederse veya hasta başvurduğunda lenf bezi büyük ancak 3 cm’den küçük hassas deri kızarık ve primer enfeksiyon odağı yoksa oral empirik antibiyotik tedavisi başlanıp küçülme oluncaya kadar izlenir. Bu hastalarda antibiyotik olarak flucloxacillin cephalexin clindamycin veya amoxicillin clavulanate kullanılabilir.
Lenf bezi 3 cm veya daha büyükse inflame ise birlikte sellülit varsa ve, veya sistemik semptom ve bulgular varsa başlangıç antibiyotik tedavisine cevap vermemişse hastanın hospitalize edilmesi ve insizyon veya dreya drenaj ile örnek alınıp incelenmesi uygun olur. Etken saptanamamışsa veya sonuçları beklerken parenteral clindamycin cefazolin + metronidazole sulbactam ampicillin veya vankomycin veya teikoplanin + metronidazole tedavilerinden biri başlanabilir
