Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Sıkıyönetim Nedir
Olağanüstü zamanlarda, memlekette güvenliğin sağlanması için, Anayasanın tanıdığı sınırlar içinde, orduca kurulan yönetime verilen ad. sıkıyönetim, Başbakanlığın teklifi sonucu, Büyük Millet Meclisinin kabul etmesi ile kurulur. Ya bütün memlekette, ya da belirli bölgelerde, belirli bir süre için kurulur. Bu süreler, gerektiğinde Büyük Millet Meclisi tarafından uzatılabilir.Sıkıyönetim halinde, bütün idare askeri yönetimin elinde bulunur. Her çeşit idarî tedbirler almak, sıkıyönetim Komutanlığının yetkileri içindedir. Bu yönetim sırasında, askerî mahkemelerin yetkileri, sivil şahıslar için de uygulanabilir.
Türkiye de Sıkıyönetim
Türkiyede Sıkıyönetim kurulması, ilkin 1876 yılında ilan edilen Anayasa ile kabul edilmiştir. Bu zamanda Sıkıyönetim, hükümetin teklifi üzerine, padişah tarafından ilan edilirdi.
ilk Sıkıyönetim, 31 Mart Olayı sonucu olarak, 12 Nisan 1909 da ilan edilmiştir. Çok kanlı kararları uygulayan bu Sıkıyönetim, üç yıl devam ettikten sonra 15 Temmuz 1912 tarihinde son bulmuş, ancak 13 gün sonra 42 gün süren ikinci Sıkıyönetim ilan edilmiştir.
Fakat, Osmanlı imparatorluğu’nun her taraftan büyük yenilgilere uğradığı bu tarihlerde, Balkan Savaşı’nın başlaması ve seferberliğin ilan edilmesi üzerine, üçüncü Sıkıyönetim 21 Eylül 1912 tarihinde ilan edilmiştir. Bütün Birinci Dünya Savaşı boyunca devam eden bu Sıkıyönetim, Türkiye’deki Sıkıyönetimlerin en uzunu olmuş ve yedi yıl sürdükten sonra 11 Ekim 1919 tarihinde son bulmuştur.
17 Mart 1920 tarihinde ilan edilen dördüncü Sıkıyönetim, düşman işgali altında bulunan istanbul da ilan edilmiştir ve Osmanlı imparatorluğu zamanının son Sıkıyönetimidir. Bu Sıkıyönetim, ne yazık ki, yabancılar tarafından uygulanmıştır.
Türkiye’de Sıkıyönetim idarelerinin beşincisi ve Türkiye Cumhuriyetinin ilk Sıkıyönetimi, ikinci Dünya Savaşı yıllarında, 1941 de kurulmuştur. Bütün savaş boyunca devam etmiş ve 22 Aralık 1947 tarihinde son bulmuştur. Altıncı Sıkıyönetim, 6/7 Eylül 1955 tarihindeki olaylar üzerine ilan edilmiş ve dokuz ay sürmüştür.
Yedinci Sıkıyönetim idaresi ise, istanbul Üniversitesinde, Demokrat Parti iktidarı tarafından çıkarılan kanunları ve tutulan yolu protesto etmek isteyen üniversiteli gençlerin 28 Nisan 1960 tarihinde çıkardıkları ayaklanma üzerine aynı gün kurulmuş, Demokrat Parti Hükümetinin, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından iktidardan uzaklaştırılma tarihi olan 27 Mayıs 1960 tarihine kadar sürmüştür. Ancak, bu tarihten sonra da Sıkıyönetim devam etmiş, fakat bu tarihten sonra devam eden Sıkıyönetim, Millî Birlik idaresinin Sıkıyönetim’i olmuştur.
Böylece bu Sıkıyönetim, Millî Birlik Hükümetinin devam ettiği sürece yürürlükte kalmış, bu süre içinde Kurucu Meclis kurulmuş, yeni Anayasa halk tarafından onaylanmış ve 15 Ekim 1961 tarihinde yapılan genel seçimlerle, yeni Türkiye Büyük Millet Meclisi açılarak, Türkiye Cumhuriyeti yönetimi, sivil idareye devredilmiştir. Bu durum sonucu olarak da, Türkiye’deki yedinci Sıkıyönetim 30 Kasım 1961 tarihinde son bulmuştur.
21 Mayıs 1963 olayları sonucu olarak da Ankara, istanbul ve izmir’de, sekizinci Sıkıyönetim ilan edilmiştir.Bu Sıkıyönetim, ikişer aylık sürelerle yenilenmiş, 1964 yılında uygulanmasına son verilmiştir
