Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Sibernetik Nedir
ilim dünyasına bu adıyla 1948 yılında Dr. Norbert Wiener tarafından sunulan sibernetiğin bir ilim olarak kökü servo-mekanizm teorisine dayanmaktadır. Teknikde servo-mekanizm teknik bir işlemin kontrolüne yaramaktadır. Watt regülatörü termostat rezervuar. v.s..den meydana gelmektedir. Servo-mekanizmin ihizmet mekanizması çalışmalarınıi tekniğe giderek genişleyen tatbiki onların matematik bir analizini gerektirmiştir. Böylece servo-mekanizm daha da yaygınlaşarak. otomatik kontrol teorisi adını almış bulunmaktadır
sibernetik insan beyninin tabiatını açıklama gayretiyle sinir sistemi ve elektronik kompüterin ibilgi işlem makinesii etüdüyle uğraşan bir ilim dalıdır.
Buradaki kontrol deyiminin manası şudur Bir sistemi önceden tesbit edilmiş standartlar arasında tutma gücüdür. Sibernetiğin banisi Wienerin sibernetik, hayvanlarda ve makinalarda kontrol ve komünikasyon işlemleri ilmidir şeklindeki tarifinden de anlaşılacağı üzere kontrol ve komünikasyon sibernetiğin iki temel taşını teşkil etmektedir.
insan ve hayvan adalesinden gayri bir enerji kaynağı ile çalıştırılan bir makina kullanıldığında. makinanın işleyişini kontrol eden kısımları yine operatör iinsani idare etmektedir. insanın bu şekilde katkısına input i= girdii ve bu inputa mukabil makinaııtıı ifa ettiği işlere output i= çıktı hasılai denilir. Burada operatör ya bizzat inputun hatalı oluşundan yahut makinanın iç yapısındaki bir uygunsuzluktan yahut da harici menfi tesirlerden dolayı onu kifayetsiz bulursa talep olunan output elde edilinceye kadar inputu değiştirir ki bu ameliye makinayı sevk ve idare edecek aklın sağlanması işinin temelini teşkil eder
Unutmamalıdır ki kontrol işinin başarı nisbeti operatörün his organları vasıtasıyla outputu görme kabiliyetine ve zihni faaliyetleri yardımıyla arzulanan output ile tahakkuk eden outputu mukayese kabiliyetine dayanır.
Kontrol sistemleri başlıca ikiye ayrılmaktadır. Bunlardan ilki kapalı halka kontrol sistemi olup yukarıda mahiyeti anlatılmıştı. Bunun karekteristiği fid beke igeriye bilgii dir mesela otomatik pilot mekanizması kapalı-halka i= feed backi kontrol sistemidir. ikincisi ise açık-halka sistemi olup bundaki kontrol imurakabei işi outputdan müstakildir
Otomatik tost makinesi misal olarak zikredilebilir burada sistem dışında bir zaman ölçüsü iinsani tarafından kontrol sağlandığından iyani kontrolün outputa-kızarma derecesine bağlı olmasındani açık-halka bir sistemdir iyi kızarma için lüzumlu zaman süresi tost makinesinı kullanan ioperatöri tarafından tahmin olunur.
Yapı itibariyle kontrol sistemleri ise üç tipe ayrılmaktadır insan yapısı isunii kontrol sistemleri Elektrik düğmesi elektrik akımını kontrol eder düğmeyi çeviren insan veya alet bu kontrol sisteminin bir parçasıdır. Düğmenin çevrilmesi inputu teşkil eder ki açıldığında output elektrik akımının geçmesi kapandığında ise output cereyanın kesilmesi şeklinde aaaahür eder.
Tabii kontrol sistemleri Terleme sistemi buna misal olabilir ve insanın veya hayvanın sıcaklığını kontrol eder. Muhit sıcaklığı çok yüksek olduğunda ter bezleri fazla miktarda ter atarak derinin buharlaşma suretiyle serinlemesini sağlar hava sıcaklığı azaldığında ise ter de azalır. Bu sisteme konulan input rahat deri sıcaklığı output ise gerçek deri sıcaklığıdır.
Suni ve tabii iikisi birliktei kontrol sistemleri Otomobil sürme de hem suni hem de tabii bileşenler vardır. Sürücü arabayı yolun uygun şeridinde yürütmeye gayret eder bunu sağlamak için de vasıtasının istikametinin yolunkine göre durumunu devamlı suretde kontrol eder
Burada input içinde bulunan şeridin iki yanındaki boyalı çizgilerle temsil olunan istikamet olup output ise otomobilin gerçek istikametidir. Şoför bu outputu -gözleri ve dimağı ile devamlı şekilde ölçerek ve direksiyondaki elleriyle düzelterek- kontrol eder. Bu sistemin mürekkipleri ibileşenlerii şoförün elleri gözleri dimağı ve aracın kendisidir.
Teknoloji ilerledikçe kontrol işi insandan makinaya kaymaktadır. insan tarafından yapılan işi kendi üzerine alan otomatik muameleler kombinasyonu olarak da tarif edilen otomasyon da feed back kontrol sistemleri kullanılmaktadır.
Aslında feed back prensibi dünyada hayatın başladığından beri canlı organizmalar tarafından geniş ölçüde uygulana gelmiştir. Hususiyle canlılar arasında en mümtaz bir mevkie sahip olarak yaratılmış bulunan insan vücudu -i-i-i-ibolik işlemlerinin ve diğer amellerinin ifonksiyoni icraında pek çok sayıda feed back halkası kullanmaktadır. Mesela bir kimse iyice bildiği sık sık geçtiği girintili çıkıntılı bir yoldan bir kere de gözünü kapayıp geçmeye teşebbüs etse
bu iş için yalnız hafızasından ibaret bu açık-halka transmisyonunun iintikal iletimi yani beyin tarafından adaleleri hareket ettirmek için yollanan inputu nakleden sinirlere ait transmisyonu kafi olmadığını anlar. Gözlerini açmak suretiyle halka kapandığında dolay isiyle feed back prensibine uyulduğunda hareketlerinin outputunu müşahede edebilir ve beyninin gerekli ayarlamayı tahmin etmesini mümkün kılabilir
