Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Prokaryotlarda Dna ikileşmesi
Prokaryotik hücrelerin Dna ikileşmesinde, ikili sarmal açılır ve sentezin başladığı yer olan ikileşme çatalı oluşur. Proteinler açılan sarmalı kararlı kılar ve ikileşme çatalının önünde oluşan sarılma gerilimini hafifletirler. Sentez, kalıp boyunca belirli bölgelerden RNA Primazın, Dna Polimeraz III’ün polimerizasyonu başlatabileceği serbest 3′-OH ucunu sağlayan kısa bir RNA parçasını sentezlemesiyle başlar. ikili sarmalın antiparalel yapısından dolayı polimeraz III, kesintili zincirde 5′-3′ yönünde sürekli Dna sentezi yapar. Çatalın slounda Dna sentezi 5′-3′ yönünde kesintisiz olarak devam eder
Kesintili zincir denen karşı zincirde kısa Okazaki parçaları sentezlenir ve bu parçalar daha sonra Dna ligaz ile birleştirilir. Dna Polimeraz I, RNA primerini uzaklaştırır ve yerine Dna sentezler, ortaya çıkan polinükleotidler (Dna parçaları) Dna ligaz ile birleştirilir. Böylece sentezi tamamlanan iki yeni çift dallı Dna molekülü birbirinden ayrılr ve biri atasal hücrede kalırken, diğeri oğul hücreye gider.
Replikon, oriC ve ter Cairns, izotoplar kullanarak, otoradyografi yöntemiyle replikasyonu izlemiş ve E. Coli’de replikasyonun tek bir noktadan (orjinden) başladığını göstermiştir. Bu özgül bölgeye “oriC” denilmiştir. Bu bölgenin konumu E.Coli üzerinde haritalanmış ve 245 baz içerdiği saptanmştır. Bu konuda yapılan başka araştırmalarda da, replikasyonun iki yönlü olduğu ve oriC’nin her iki yönünde hareket ettiği gösterilmiştir. Bu durumda replikasyon ilerledikçe ayrı yönlere doğru birbirinden uzaklaşan iki replikasyon çatalı oluşturur. Bu çatallar tüm kromozom yarı-saklı eşleştikten sonra, “ter” olarak adlandırılan sonlanma bölgesinde birbiriyle birleşir. Bir orjinden replikasyon başladıktan sonra eşleşen Dna’nın uzunluğunun bir birim olduğunu belirten terim “replikon”dur. Buna göre, bakteriyofaj ve bakterilerde Dna sentezi bir noktadan (oriC), başlayıp bir noktada (ter) biter. Bakteriler, tek ve büyük bir kromozoma sahip oldukları için, kromozomun tümü bir “replikon”dur.
Dna Polimeraz I, II ve III Replikasyonun yarı-saklı ve iki yönlü olduğu anlaşıldıktan sonra, birçok moleküler çalışma Dna kalıbı üzerinden tamamlayıcı uzun polinükleotit zincirlerinin gerçek sentezinin nasıl olduğunu anlamaya yönelmiştir. Bu çalışmalarda kullanılan mikroorganizmalarda, sentezde gerekli olan, Dna Polimeraz I, II ve III olarak bilinen enzimlerin varlığı görülmüştür.
Dna, ikileşmesinde yer alan birçok molekülü etkileyen pekçok mutant bakteri ve faj genlerinin izole edilmesi, tüm ikileşme işleminin karmaşık genetik kontrolünün aydınlanmasına yardımcı olmuştur
