Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Mikrotubuli Nedir? Mikrotubuli sitoplazmadaki boru şekilli yapılardır. Ortalama 250 A uzunluğunda olup hücre boyunca uzanırlar. Globüler protein moleküllerinden (Tubulin) oluşur. Tubulin aktinden sonra ökaryontlarda en sık rastlanan ikinci proteindir. Her dönümde 13 tubulin ünitesi yer alır. İki tubulin çeşidinden söz edilir; birisi mikrotubulinin dışını diğeri içini gösterir. Hücrede mikrotubuli hareketi gerçekleştiren yerlerde bulunduğu halde kendisi sabittir; ama oralarda hareket olur ve bu haliyle sabit borular bir nevi hücre iskeletini oluşturur. Böylece hücrenin şekil kazanmasına yardım eder.
Mikrotubuli Nedir?
Trombosit ve eritrositler etraflarını saran mikrotubuliler belli bir şekil kazanır. Mikrotubuli tarafından uyarılan hareketler de yönü belirler örneğin Golgi vesiküllerinin dahilindeki gibi. Uzunlamasına yönlenmiş NÖROTUBULİ sinir iplikçiklerinin ana bileşenidir. Aktif elemanlar Aktin veya Miyozin filamentleri gibi Mikrofilamentler olabilir. Mikrotubuliler çekirdek bölünmesinde önemli rol üstlenir. Kromatinleri hücre kutuplarına taşır. Bunlar asbest iplikçiklerinin en önemli kısmını oluşturur. Kolkisin serbest tubulini bağlar ve spindel (=ağ; asbest) ipliğinin çözülmesine neden olur.
Böylece anafaz inhibe edilir. Anafaz gerçekleşmeyince kromatinler tek bir çekirdekte toplanır. Böylece iki misli kromozoma sahip olur. Kolkisinle muamele edilerek kromozom sayısı artırılabilir ve böylece poliploid canlılar elde edilebilir. İnblastin ve rinkristin gibi alkaloidler de ağ ipliklerini çekirdek bölünmesi sırasında çözer. Bunlar ve kolkisin tümör tedavisinde kullanılabilir.
Mikrotubuli sitoplazmadaki Tubulin ünitelerinden çok çabuk yapılabilir ve aynı çabuklukta yıkılır. Mikrotubuli özellikle elektron mikroskobunda mitoz ve mayoz sırasında görülür. Profazda mikrotubulinin çoğu çözünür. Bitki hücreleri çekirdeğin üst kısmında hücre sınırına yakın bir yerde mikrotubuli bandına sahiptir.
Mikrotubuli hücrede ağsı bir yapı oluşturur. Prokaryotlarda tubulin bulunmadığı için onlarda mikrotubuli yoktur. Bazen açıklandığı gibi bakterilerde mikrotubuli bulunma olasılığı şüphelidir.
Bir yalancı alkaloid olan Kolkisin = Mitoz zehiri)Vinblastin Podofillotoksin ve diğer ikincil bitkisel maddeler olarak tubulin dimerlerine bağlanır. Bu şöyle olur; örneğin vinblastin tubulinle tipik kristaller oluşturur. Bunlar bir mol tubulin için bir mol vinblastin içerir; yani tubulinin vinblastin için bir bağlanma noktası vardır. Bu müşterek kristaller kolkisini bağlayabilir. Yani kolkisinin de bir bağlanma noktası olup kolkisin podofillotoksinle bu bağlanma noktası için rekabet eder Böylece tubulinin polimerizasyonunu engeller ve zehir etkisi yaparlar.
Mikrotübüller hücre iskeletini oluşturan yapılardan olup almaçları tutarlar veya serbest bırakırlar. Protein yapıda olup uzun içi boş silindirik yapılardır.
Ökaryot Kamçısı(Filagella)
İçerisinde mikrotübüller bulunduğu halde prokaryot kamçısında bulunmaz. Bu ökaryotların prokaryot kamçısı arasındaki farklardan biridir. Bir diğeri ise hareket mekanizmalarından kaynaklanır. Kamçının sitoplazma içerisinde kalan kısmı etrafında enerji gereksinimi fazla olması nedeniyle mitokondri (prokaryot hücrelerde mezozom) bulunur.
Mikrotubullerin belli başlı görevleri ise sentriyollerin sillerin ve kamçıların yapısal unsurlarını oluşturumaları şeklinde sıralanabilir.Bunlardan başka kan pulcukları(trombosit) ile daha birçok hücrede iskelet sisteminiSinir hücrelerinde ise madde iletiminde iş görürler. oluştururlar.
Mikroflamentler ise mikrotubullerin aksine ağsı bir yapı gösterirler ve kalınlıkları da 7 nm kadardır.Yani mikrotubullerin 3 te biri kadar kalınlıktadır.Mikroflamentler hücrenin hareketi ve hücre kasılmasında fonksiyonel yapılardır.Mikroflamentler hücre içerisinde sayıca az olmasına karşın kas hücrelerinde oldukça gelişmiş bir yapıya sahiplerdir.Kas hücrelerinde iki proteini içeren iki çeşit mikroflament vardır.
Birinci mikroflament ” Aktin ” adı verilen bir çeşit protein taşır.İkinci mikroflament ise ” Miyozin ” adı verilen diğer bir çeşit proteini içerir.İçerdikleri proteinlerle birbirinden farklılaşmış bu mikroflamentler mekaniksel ve kimyasal etkileşimlerle birbirleri üzerinde kayarak içinde bulundukları kas hücresinin hareketini sağlarlar.
Mikroflamentler aynı zamanda hücre zarının endositoz ve egzositoz hareketlerini sağlayarak kese oluşturma yöntemiyle hücre içerisine büyük moleküllerin alınmasını sağlarlar.Ayrıca Bitki hücrelerinde hücre duvarının yapısındaki selüloz liflerin düzenlenmesinde de rol oynar.
