Mide Hastalıkları ve Tedavileri

Mide Hastalıkları ve Tedavileri

Midede yanma, şişkinlik, rahatsızlık, bulantı. Hemen herkes hayatının bir döneminde mide şikâyetleri yaşar. 10-15 yıl öncesine kadar en yaygın mide hastalıklarından biri ülserdi. Şimdi hızlı ve stresli modern çağın yeni moda hastalığı, reflü. Fast food beslenme, sigara ve alkolün tetiklediği reflü, çok da fazla bilinmiyor Bazen nefes alma güçlüğü yüzünden astımla karıştırılıyor, bazen göğüs ağrısı yapıp, kalp endişesi yaşatıyor. Gastrit, reflüyle birlikte en çok şikâyete yol açan mide rahatsızlıklarından

Stresten ya da organik midenize vuran tüm hastalıklar, nedenleri, belirtileri ve en son teşhis-tedavi yöntemleri Reflü neden olur, kimler, hangi yaş grubu risk altında Mide fıtığının reflüden farkı. ‘Ne yesem şişiyorum’ diyorsunuz. Yoksa ‘hassas bağırsak sendromu’nuz mu var

Ülserin belirtileri, korunma yolları.Yanlış ilaç kullanımı mideyi nasıl etkiler Şeker hastalığı mideye vurur mu Mide hastalıklarında teşhis yöntemi endoskopi nasıl uygulanır Midenizle ilgili merak ettiğiniz tüm soruların yanıtlarını, uzmanlarının ağzından bu yazı dizisinde bulabileceksiniz.

Hem beslenme, hem yaşam biçimi, hem de çevresel etkilerde oluşan mide rahatsızlıklarından şikâyet etmeyen yok gibi.Yemeği zehir eden mide hastalıklarıyla ilgili olarak istanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi iç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim üyesi Prof. Dr. Kadir Bal, merak edilen sorulara yanıt verdi

Mide hastalıkları çok yaygın mı
Ülser 10-15 yıl öncesine kadar daha sık görülen bir hastalıktı. Son dönemlerde azaldı. Reflü hastalığı ve gastrit ön plana çıktı. Mideyle ilgili sorunlar arasında mide ve yemekborusu kanserleri de yer alıyor, ama bunların görülme sıklığı daha az. Mide ve yemekborusuyla ilgili sorunları sıralayacak olursak birinci sırada reflü hastalığı, ikinci sırada gastritler son olarak da ülser gelir. Türkiye’de konuyla ilgili istatistikler olmadığı için biz ancak görülme sıklığını ABD ve Avrupa’da yapılan araştırmalara göre değerlendiriyoruz. Reflü görülme sıklığı nüfusun yüzde 15-25’i civarındadır. Hastanın hayatı boyunca reflü olma ihtimali de yüzde 40’tır. Ülserin görülme sıklığı son zamanlarda yapılan tedavilerle azalmıştır.

Gastrit nedir, neden olur
Gastrit mide derisinin iltihabıdır. iki türü vardır. Biri ani başlangıçlı olan akut gastrit, diğeri ise kronik gastrittir. Gastritlerin en büyük nedeni ‘helicobacter pylori’ denilen bir mikroptur. Bunun yanında gastrit yapan diğer nedenlerde bulunmaktadır. Ama en sık bu mikroba bağlı gastrit görülür. Bu mikrop mide derisi üzerine yerleşerek bir enfeksiyon oluşturur. Mide derisinde şişme, kızarıklık ve hücrelerde harabiyete neden olur. Bazı ilaçlar ve alkol de gastrit yapapr.

Gastrite hangi ilaçlar yol açar
Romatizma ilaçları olarak bilinen bazı ağrı kesiciler, aspirin ve bazı antibiyotikler gasrite neden olabilir. Bu ilaçların bilinçsiz kullanılması daha ciddi olaylara yol olabilir. Örneğin kanama gibi. Bazen küçük bir bebe aspirini ciddi kanamalara neden olabilir. Aspirin gibi ilaçların zararlı etkileri mideye sadece temasla değil, kana karışarak da ortaya çıkar.

Gastritin tedavisi var mı
Eğer suçlu bir bakteri ise veya bir ilaçsa ona göre tedavi belirlenir. Mide koruyucu ve asit azaltıcı ilaçlar verilir. Neden ilaç ve alkolse bunlar kesilir. Bakteriden kaynaklanıyorsa temizlenmesi için ilaç tedavisi yapılabilir. Mide derisi hasarlı olduğu için mide kendi ürettiği asitten daha çok etkilenir ve hastanın şikâyetleri de artar. Bunun için midenin asidi azaltılmalıdır. Diyet yapılmalı. Hastaya yasaklanan besinler ve içecekler söylenir. Bakteriye bağlı gastritlerde mevcutsa bakteriyi temizleme tedavisi antibiyotiklerle yapılır. Her baktreriye bağlı gastritte mikrop tedavisi şart değil.

Bu bakterinin görülme sıklığı nedir
Yaklaşık olarak 100 kişiden 80’inde bu bakteri vardır. Yurtdışında bu oran özellikle Avrupa’da yüzde 50’ler civarındadır.

Bu bakteri nasıl bulaşıyor
Bulaşma ağız yoluyla yiyecek ve içeceklerle olmaktadır. Hijyen oldukça önemlidir.

Gastritin tedavisi ne kadar sürer
Eğer gastrit mikroba bağlıysa bir-iki haftalık antibiyotik tedavisiyle mikrop ortadan kaldırılabilir. Daha sonra hastaya yine mide koruyucu ilaçlar verilir. Gastrite bağlı şikâyetler bazen tamamen geçmeyebilir. ilaçlara ve alkole bağlı gastritlerde bunlar kesildiği zaman hasta rahatlamaya başlar. Normalde midenin onarım gücü vardır. ilaçlar iyileşmeyi hızlandırır.

Kişi bakterinin varlığını anlayabilir mi
Bakteri her zaman bir yakınma oluşturmaz. Bazen bakteri vardır ama kişi bunun farkında değildir. Yıllarca hiç sorunsuz olarak bu bakteriyle yaşayabilir. Bu bakterinin var olup olmadığı çeşitli yöntemlerle belirlenebilir. Bu yöntemler arasında endoskopi en doğrusudur. Bunun yanında kan, dışkı ve nefes testleri ile bakteri varlığı belirlenebilir.

Gastritin yaşla ilgili var mı
Evet. Özellikle bakteriye bağlı gastritler yaşla beraber artar. Bebeklik ve çocukluk döneminde daha az görülür. Bakteri varlığı toplumumuzda 20’li yaşlara gelindiğinde yükselerek yüzde 50’leri bulmaktadır. Buna paralel olarak gastrit görülme oranı da yükselir. 50’li yaşlarda yüzde 80’lere yükselmektedir. Bakteri kırsal kesimde yaşayanlarda daha yaygındır.

Çocuklarda olur mu
Evet ama yetişkinler kadar sık değildir.

Endoskopi nedir
Endoskopi içi boşluklu organların bir aletle incelenmesidir. Bu alet hem görüntülemeyi hem de biyopsi gibi bazı işlemleri yapmaya olanak sağlar. Halk arasında ‘ışıklı hortum’ olarak adlandırılıyor. Ama bu alete sadece hortum demek haksızlık olur. Mükemmel bir tanı aracıdır. Eğer yemek borusu, mide ve onikiparmak barsağını görüntülemek için endoskopi yapıyorsak bunun tıptaki adı ‘özefagogastroduodenoskopi’dir. Kısaca ‘gastroskopi’de denilebilir. Eğer kalınbağırsak için yapılıyorsa bunun adı da ‘kolonoskopi’dir. Gastroskopi sırasında yemekborusu, yemek borusuyla midenin birleştiği yer, mide, midenin çıkış kısmı ve onikiparmak barsağı incelenir.

Endoskopi sırasında neler olur, zor mu
Endoskopi 40 yıldır özellikle sindirim sistemi incelemesinde kullanılmaktadır. Eskiye oranla çok hareketli, esnek, daha ince, görüntü kapasitesi yüksek cihazlar var. Endoskopinin başarısı ve hastanın endoskopiden rahatsızlık duymaması kimin yaptığına, nerede yapıldığına, nasıl yapıldığına ve deneyimli bir yardımcı ekibinin olup olmamasına göre değişir. Endoskopiyi bu konuda eğitim görmüş olanlar yani gastroenterologlar yapmalıdır. Eğer bir engel yoksa hastaya bir ön hazırlık olarak ilaç uygulanmalıdır. Öncelikle hastanın dil kökü ve küçük dil çevresi diş hekimlerinin de kullandığı bölgesel uyuşma yapan bir spreyle uyuşturulur. Bu bulantıyı ortadan kaldırır. Daha sonra da kol damarından rahatlatıcı ve hafif uyku yapıcı ilaçlar verilir. Endoskopi bu şekilde yapıldığı zaman çok rahat olur. Çoğu zaman hasta işlem bittikten sonra “Gerçekten gastroskopi yaptınız mı Bitti mi” diye sormaktadır. Ayrıca gerekirse endoskopi sonrası uyku giderici ilaçlar da uygulanır. işlem bittikten sonra hasta bir iki saat sonra işinin başında olabiliyor. Ama o gün araba kullanmasını ve aşırı dikkat gerektiren işler yapmasını istemiyoruz.

Peki nasıl bir işlem bu
Yapılan iş şu 8-10 milimetre kalınlığında son derece yumuşak bir boru yemekborusundan mideye ve onikiparmak barsağına görülerek yönlendirilip ulaşılıyor. Aşağı yukarı uzunluğu 110-120 santim arasında olan cihazın ucunda kamera var ve geçtiği bölgeleri bir televizyon ekranına yansıtıyor. Doktor da bu görüntülere bakarak hastanın incelenen bölgenin iç yüzeyini görüyor ve teşhisi koyabiliyor. Bu işlem sırasında hastanın nabız durumu ve oksijen düzeyi izleniyor. Gerekirse tanı için parça alınıyor (biyopsi) veya kanama durdurma, polip çıkarma gibi tedavi edici işlemler de yapılabiliyor. işlem 3-5 dakikada tamamlanıyor. Önceden en az 6 saatlik açlık gerekiyor.

Aç kalmak gastriti azdırır mı
Gastritlerde uzun süre açlık genellikle şikâyetleri artırabilir. Bazen aç karnına şikâyetler daha yoğunken, bazılarında ise yemek sonrası özellikle şişkinlik, gerginlik, gaz ve geğirti gibi yakınmalar hâkim olabilir. Yiyeceğin türü de yakınmaları etkileyebilir. Baharatlılar, yağlılar, kızartmalar, asitli içecek ve meyvelar, turşu ve sirke zararlılar arasındadır.

Sigara ve alkol gastritte etkili mi
Sigaranın sindirim sisteminde çok olumsuz etkileri vardır. Özellikle nikotin mide asit salgısını artırmakta ve olumsuzluklara neden olmaktadır. Ayrıca nikotin mide giriş kapısının gevşemesine neden olmakta ve reflü hastalığına yol açmaktadır. iyileşmeyi geciktirmektedir. Alkolünde direkt tahriş edici etkisi mevcuttur. Sigara ve alkolün damarları etkilediği ve bu şekilde zararlı olduğu bilinmektedir.

Teşhis birkaç saat alır Gastritin belirtileri neler Midede yanma, şişkinlik, rahatsızlık hissi, akut gastritlerde ani başlayan ağrı, bulantı ve kusma olabilir. ilaç ve alkole bağlı kanamalı gastritlerde kusmukta ve dışkıda kan görülebilir. Halsizlik ve bayılma hissi olabilir. Böyle durumlarda doktora başvurulmalıdır.

Kanama nasıl oluyor
ilaçlara ve alkole bağlı olarak mide derisinde küçük yaralar oluşur. Bu yaralar çok sayıda olabilir ve sızma şeklinde kanayabilir. Kanaması olanların kusmuğunda bazen kırmızı renkte, bazen de kahve telvesi şeklinde kan görülür. Ayrıca dışkıda siyahlaşlama olması da midede kanama belirtisidir.

Bu tip şikâyetleri olan hasta hastanelerin hangi servisine hangi uzman doktara başvurmalı
Sindirim sistemiyle ilgili uzman bir doktora yani gastroenteroloğa başvurulmalıdır. Ancak kişi her an bir gastroenterolog bulamayabilir. O zaman gideceği adres dahiliye yani iç hastalıkları doktoru, o da yoksa sindirim sistemiyle ilgili cerrah olmalı.

Peki kişi doktora gittiğinde tanı için ne gibi aşamalardan geçiyor
Öncelikle doktorun hastayla karşılıklı konuşması ve şikâyetlerini dinlemesi gerekiyor. Hastanın söyledikleri doktorun teşhisinin önemli bir parçasını oluşturur. Muayene sırasında doktor gereken tetkikleri belirler ve yapılması için hastayı yönlendirir. Ağırlıklı olara mide şikâyetleri ön plandaysa iki yol izlenebilir. Birinci yol tetkikler olmadan bulgulara göre ilaç tedavisidir. Hasta tedaviden yarar görmezse tetkikler yapılır. ikinci yol ise direkt olarak inceleme yapılmasıdır. Endoskopi en önemli tanı araçlarından biridir. Eğer kanama varsa mutlaka endoskopi yapılmalıdır. Buna karın ultrasonografisi, bazı kan tahlilleri ve dışkı tahlili de eklenebilir.

Tüm bu işlemlerin yapılması ne kadar sürer
Teşhis konulması aslında eldeki imkânlarla ilgilidir. Hasta laboratuvarı ve endoskopi aleti bulunan bir yerdeyse tetkiklerin süresi çok kısadır. Tüm bu aşamalar birkaç saat içinde gerçekleşir ve sonuca ulaşılır. Endoskopi ve bazı kan tahlilleri için aç olmak gerekir.

Karında basınç var Reflü
Yemekten sonra mideden yukarıya doğru kaçışa reflü deniyor. Yemekborusunda yanma, göğüs ağrısı, öksürük gibi belirtiler veren reflü, şişmanlarda karın içi basınç arttığı için daha sık görülüyor

Mide hastalıklarında ülserin yerini reflü aldı. Prof. Dr. Kadir Bal, yemeklerin ağza gelmesi diye özetlenen reflüyü anlattı

Reflü nedir
Midede ne varsa onun yemekborusuna ve ağıza gelmesidir. Yemeklerden sonra reflü olması belirli bir sayıya kadar normaldir. Yenilen gıdalar, mide asidi varsa safranın ağıza doğru gelmesi reflüyü yaratır. Mideden salgılanan pepsin de bunların arasında bulunabilir.

Peki reflü bir hastalık mıdır
Reflü genelde her yemekten sonra olabilen, günde 10-15 kez gerçekleşebilen mideyle ilgili bir olaydır. Ancak bunun şikâyete neden olması durumuna reflü hastalığı denilir. Reflü hastalığının farklı organlarla ilgili birçok belirtisi olabilir Yemekborusunda yanma, göğüs ağrısı, yutma sırasında ağrı ve takılma hissi, öksürük, ses kısıklığı, boğazda gıcık hissi, astım krizi şeklinde nöbetler, hıçkırık, göğüs orta kısmı alt uçta bir cisim varmış gibi hissetmek, midede yanma ve hazımsızlık hissi. Genellikle bir şeyler yendiği zaman, gazlı bir şeyler içildiği zaman midenin genişlemesi ve midedeki havanın sıkışmasına bağlı olarak bazı geri kaçırmalar olabilir. Ancak bunun hastalık olması için kişiyi rahatsız edecek bazı belirtilerin ortaya çıkması gerekir.

Reflü bir hastalığın nedeni veya sonucu olabilir mi Örneğin ülser sonrasında ya da öncesinde reflü oluşabilir mi

Reflü özellikle yemekborusunun altındaki mide geçişinde bulunan kapının çalışma bozukluğundan kaynaklanır. Buna eşlik eden başka faktörler de vardır. Örneğin midenin boşalımının iyi olmaması veya midenin boşalmasını engelleyecek mide çıkışında bir daralma olması reflüye neden teşkil eder. Bu daralmaya çoğu kez ülser de neden oluşturabilir. Bu gibi durumlarda reflünün oluşumu daha da kolaylaşır. Bunun yanında reflüye bağlı aspirasyon pnömonisi dediğimiz akciğer enfeksiyonu ve kronik farenjit de çıkabilir.

Neden oluşuyor reflü
Yemekborusunun hemen altında basınçla çalışan bir kapı bulunmaktadır. Bu kapının çalışmasının bozulması, yani kapı basıncında geçici veya devamlı azalmalar söz konusudur. Bu kapı basıncının azalıp artmasında birçok faktör etkilidir. Örneğin beslenme, stres, midenin boşalmasındaki problemler, bu kapıda bulunan yapısal bozukluklar gibi faktörler reflüye ve reflü hastalığına neden olabilir. Mideden gelen asit, safra, pepsin gibi tahriş edici maddeler yemek borusu alt bölümünde ve ulaştığı alana kadar tüm bölgelere zarar verir. Asit bu bölgede deriyi yakar, sinir uçlarını uyararak ağrı ile yanma oluşturur. Reflü oluşumunun bir başka nedeni de karın içi basıncını artıran durumlardır. Özellikle kilolu hastalarda karın dışı ve içindeki yağ kütlesinin mideye bası yapması sonucu mide içeriğinin geriye doğru kaçışı meydana gelir. Hamilelikte de bu mantıkla reflü çıkabilir. Bebeğin büyümesiyle annenin mide içi basıncı artar ve mideden yukarıya doğru kaçışlar olur.

Şişman insanlarda risk fazla mı
Evet, reflü şişman insanlarda daha fazla görülür. Nedeni yağlanmayla birlikte karın içi basıncının artması. Biz bu nedenle reflüsü olan şişman hastaların öncelikle zayıflamasını istiyoruz. Çünkü yağlarla birlikte karın içi basınç artınca mideden geri kaçışlar sıklaşır.

Ses kısıklığı neden oluyor
Reflü sırasında mideden yukarıya çıkan asit ve safra ses tellerini tahriş eder. Orada bir ödem meydana getirir. Buna bağlı olarak da seste kısılmalar, çatallaşmalar olur. Reflünün tedavisi bu problemi de ortadan kaldırır.

Belirtileri yüzünden astımla karışıyor
Mide üst bölümünde ağrı, midede yanma hissi, göğüste baskı hissi, göğüs ağrısı, kuru öksürük, özellikle gece ağza mide içeriğinin gelmesi. Gece oluşan bu kaçışlar önemli sorunlara neden olabilir. Kişi uyurken bilinçsiz olduğundan midesinden yukarıya gelen bu maddeler nefesborusuna kaçabilir ve hasta öksürerek uyanır. Hatta bazen reflü astım krizine benzer belirtilerle kendini gösterir. Hastaların uzun süre astım diye takip edilmesi söz konusu olabilir. Başarısız tedavi olarak değerlendirilip gereksiz ilaç kullanımlarına ve sık değiştirmelere sebep olabilir. Boğazda gıcık ve takılma hissi, kronik farenjitin belirtileri de reflüde

sıkça görülür. Hatta bazen midedeki asit ve diğer maddeler o kadar büyük oranda hastanın nefes borusuna kaçar ki zatürree nedeni olabilir. Ses kısıklığı ve hıçkırık da reflünün diğer belirtileri arasındadır