Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
iş Bankası
Cumhüriyet devrinde özel sermaye ile kurulan ilk banka. izmir iktisat Kongresinden sonra 26 Ağustos 1914’te kuruldu. Bir milyon liralık sermayenin ödenmiş sermayesini meydana getiren 250.000 liralık bölümünün tamamı Atatürk tarafından ödendi. Bu para, Hindistan’daki Müslümanların aralarında toplayıp, Kurtuluş Savaşında kullanılması için gönderilen paranın kalan kısmıydı. Bu sermaye aynı sene bankanın pay senetlerinin beş ilde satılması ile 410.000 liraya ulaştı.
Bankanın kuruluş ana sözleşmesindeki gayeleri arasında tarım, sanayi, madencilik, enerji üretimi ve dağıtımı, bayındırlık işleri, nakliyecilik, sigortacılık, turizm ve ihracat alanlarında her türlü teşebbüsü kurmak ve iştirakte bulunmak yer almaktaydı. Bankanın ilk yönetim kuruluna Mahmüd Soydan başkanlık etmiş, üyelerini ise ihsan Bey, Ali Kılıç, Rasim Başaran, Rahmi Köken, Salih Bozok ve Genel Müdür Celal Bayar meydana getirmiştir.
Bankanın 1924 yılı sonunda toplam mevduatı; 2.5 milyon liraya, 1927’de 22.7 milyona, 1930’da ise 43 milyona çıktı. 1927’de Osmanlı itibar-ı Milli Bankası ile birleşti. Atatürk’ün ölümü üzerine iş
Bankasından Hindistan ve Pakistan Müslümanlarının gönderdikleri paradan meydana gelen % 28,4 nisbetindeki hissesi vasiyetine göre kar payları Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumuna verilmek üzere CHP’ye devredildi. 12 Eylül Harekatından sonra CHP’nin kapatılmasıyla, Atatürk’ün hisseleri hazineye devredildi.
Zamanla gelişen iş Bankası, büyük bir ticaret bankası olduğu gibi, aynı zamanda yatırım bankası olma özelliğini de sürdürdü. Yatırımların büyük bir kısmını gübre, şişecam, demir-çelik, besin, turizm vb. alanlarında faaliyet gösteren kuruluşların orta ve uzun vadeli para ihtiyaçlarını karşılamak üzere yaptı. Aynı zamanda devlet tahvilleri ve hazine bonolarının halka satılmasında aracılık etmekte ve hazineye kısa dönemli nakit sağlamaktadır.
iş Bankası, Türkiye’de küçük tasarrufların değerlendirilmesi için kumbara sistemini ve tasarrufu teşvik ikramiyesini ilk defa uygulayarak, halka bilinçli bir tasarruf alışkanlığı vermek için çaba göstermiş; banka kartı, mavi çek ve bankamatik gibi ödeme kolaylığı sağlayan uygulamalar getirmiştir. Kurmuş olduğu Banka ve Ticaret Hukuk Araştırma Enstitüsü ile banka, sigorta ve ticaret huküku alanlarında ilmi araştırmalar yapmaktadır. Ayrıca Türk eğitim ve sanat hayatına da çeşitli yayın ödülleriyle katkıda bulunmaktadır.
Bankanın ortak olduğu belli başlı kuruluşlar şunlardır: Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları AŞ, Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ, Soda Sanayii AŞ, Sınai Yatırım ve Bankası AO, Türk Dış Ticaret AŞ, Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi, TEZSAN Takım Tezgahları Sanayii ve Ticaret Şirketi, Türkiye Petrolleri AO, Çukurova Elektrik, Rabak Elektrolitik, Bakır Sanayi, Akdeniz Gübre Sanayii, Milli Reasürans AŞ, ipek iş Mensücat TAŞ.
