Grip Hastalığı ile ilgili Sorular

Grip Hastalığı ile ilgili Sorular

influenza’nın (gribin) etkeni nedir influenza’ya (grip) influenza virüsü neden olur. iki ana tipi vardır, A ve B. Bu virüsler genetik yapıları ile birbirinden ayrılır. Influenza A tüm yaş gruplarında orta ve ciddi hastalığa neden olur ve insanlarda ve hayvanlarda enfeksiyona neden olur. Influenza B daha hafif hastalığa neden olur ve sadece insanları ve özellikle çocukları etkiler. influenza A’nın alt tipleri virüsün yüzeyindeki iki antijenle (bağışıklık sisteminde reaksiyona neden olan proteinler) ayrılır. Bu antijenler zaman içinde değişebilir veya mutasyona (genetik değişim) uğrayabilir. Virüsün yüzeyinde bulunan bu antijenlerde büyük değişiklik (shift) veya küçük değişiklik (drift) olduğunda, yeni bir virüs oluşur ve bu virüslere karşı korumasız olan kişilerde salgın yapabilir.

Influenza nasıl yayılır
Influenza, grip geçirmekte olan bir kişinin öksürüp, hapşırması ve hatta konuşması yoluyla havaya dağılan virüsün sağlam kişiler tarafından solunum yoluyla alınması ile bulaşır. Grip ayrıca hasta kişilerin solunum yoluyla yaydıkları damlacıklarla direkt temas yoluylada bulaşır.

Grip virüsü (influenza) ile karşılaştıktan ne kadar süre sonra hastalığın belirtileri ortaya çıkar?

Gribin kuluçka dönemi genellikle 2 gündür (1-5 gün arasında değişir).

Gribin bulguları nelerdir
Tipik grip (influenza) hastalığı ani başlayan ateş, kas ağrıları, boğaz ağrısı ve kuru öksürük için karakterizedir. Ek olarak burun akıntısı, baş ağrısı, göğüste yanma hissi, göz ağrısı ve ışığa karşı hassasiyette görülebilir. Grip virüsünü alan herkeste tipik grip bulguları ortaya çıkmaz. Daha önce benzer bir grip virüsü ile karşılaşmış bir kişinin (doğal olarak grip geçirmiş ya da aşılanmış) ciddi grip hastalığı geçirme ihtimali daha düşüktür.

Grip (influenza) ne kadar ciddidir
Pek çok insanın gribin bir çeşit soğuk algınlığı olduğunu düşünmesine rağmen grip gerçekten çok spesifik ve ciddi bir hastalıktır. Gribe bağlı komplikasyonlar (istenmeyen sonuçlar) ve ölüm küçük çocuklar, yaşlılar ve herhangi bir kronik hastalığı olan (kalp hastalığı, akciğer hastalığı , diabet vs) kişilerde daha sıktır. Gribe bağlı ölümlerin %90’ından fazlası 65 yaş ve üzerindeki kişilerde görülmektedir. Gribe bağlı her yıl 114.000 hastaneye yatış meydana gelmektedir.

Bakım evlerinde kalan kişilerin yaklaşık %60’ı gribe yakalanır ve hastalanan kişilerde ölüm oranı %30’dur. 2 yaş ve altındaki çocuklarda hastaneye yatış oranı, 65 yaş ve üzerindeki kişilerden sonra ikinci en yüksek orandır. Zaman zaman uluslar arası düzeyde büyük grip salgınları oluşmaktadır. Kayıtlara geçmiş olan ilk büyük salgın 1580 yılında görülmüştür ve 19. ve 20. yüzyıllarda en az yedi uluslar arası salgın ortaya çıkmıştır. 1918-1919 yılında görülen “ispanyol Gribi” salgını dünya çapında 21 milyon kişinin ölümüne neden olmuştur.

Gribe bağlı (influenza) muhtemel komplikasyonlar (istenmeyen sonuçlar) nelerdir
Gribe bağlı en sık görülen komplikasyon, gribin devamında gelişen bakteriyel zatürredir. Grip virüsüne bağlı zatürre görülme ihtimali daha düşüktür ancak çok ağırdır ve ölüm oranı çok yüksektir. Reye sendromu, hemen her zaman çocuklarda görülen bir komplikasyondur ve uzun süreli aspirin kullanan çocuklarda grip (ve suçiçeği) gibi hastalıkların geçirilmesi durumunda ortaya çıkar.

Reye sendromu gelişen çocuklarda ciddi kusma ve beyinde sıvı toplanmasına bağlı komaya ilerleyen sersemlik ve dalgınlık hali (konfüzyon) görülür. Bebekler, çocuklar ve adolesanlarda Reye sendromu gelişme ihtimalini azaltmak için ağrı kesici veya ateş düşürücü olarak aspirin kullanılmaması gerekmektedir. Ancak özel bir durumu (herhangi bir hastalığın tedavisi için) gereği aspirin kullanması gereken çocuklarda bu hastalıklara karşı aşılama (grip ve suçiçeği) faydalı olmaktadır. Gribe bağlı diğer komplikasyonlar kalpte inflamasyon ve bronşit gibi akciğer hastalıklarının alevlenmesidir.

Grip geçirmekte olan bir kişi hastalığı ne kadar süreyle bulaştırır
Grip virüsü, hastalığın belirtileri başlamadan bir-iki gün öncesinden başlayarak, hastalığın belirtileri başladıktan sonraki 4-5 gün boyunca bulaştırılabilmektedir.

Kızamık ve çocuk felci (polio) gibi diğer bazı hastalıklarda olduğu gibi gribi neden dünya üzerinden kaldıramıyoruz?

Gribi tamamen yok etmemizi engelleyen bazı sebepler vardır 1. Grip (Influenza) virüsleri sık sık yapılarını değiştirmektedir ve bu değişim nedeniyle tek bir kez grip aşılaması ile hastalığa karşı ömür boyu korunmamız mümkün olmamaktadır. 2. Her yıl üretilen grip aşıları, o sezon içinde hastalık yapma ihtimali en yüksek olan 3 tip grip virüsü içermektedir. Bu tahminler 84 ülkede, Dünya Sağlık Örgütü tarafından tüm yıl boyunca yürütülen grip virüsü taraması sonuçlarına dayanarak yapılmaktadır ve genellikle tahminler doğru bir şekilde tutmaktadır.

Nadiren aşıların içeriğinde bulunan virüslerden farklı bir virüs dolaşabilmektedir. Bu durumda aşının etkinliği azalmakla birlikte, yinede ağır hastalıktan koruyabilmektedir. 3. Grip aşısı özellikle yaşlılarda, grip hastalığının oluşmasını tam olarak engelleyemeyebilmekle birlikte ciddi komplikasyon ve ölümlerden korumaktadır. 4. Grip aşısı özellikle 50 yaş üzerindeki kişiler, sağlık çalışanları, altta yatan kronik bir hastalığı olan kişiler gibi gruplar için önerilmektedir. Yakın zamanda 6 ay – 23 ay arası bebekler de grip aşısının özellikle önerildiği gruplara eklenmiştir.

Grip birden fazla kez geçirilebilir mi
Evet. Grip virüsleri sıklıkla değişirler ve bir grip virüsü ile hastalık geçirmek diğer bütün grip virüslerine karşı korumamaktadır.

Grip aşısı ne tip bir aşıdır
iki tip grip aşısı vardır. En yaygın olarak kullanılan ve ülkemizde de bulunan grip aşısı inaktive (ölü) grip aşısıdır. 2003 yılında canlı zayıflatılmış grip virüsü içeren grip aşısı ruhsat almıştır ancak bu aşının uygulanabileceği gruplar oldukça kısıtlıdır. Grip aşıları nasıl üretilir? Her yıl araştırmacılar ve üreticiler, bir sonraki grip sezonunda hastalık yapması muhtemel grip virüslerine karşı aşı geliştirmektedirler. Grip aşısı 3 tip grip virüsü içerir 2 adet A tipi ve 1 adet B tipi. Grip aşılarında kullanılacak olan grip virüsleri yumurtada çoğaltılırlar. Yumurtada çoğaltıldıktan sonra toplanan virüsler inaktive edilir, saflaştırılır ve kullanıma hazır enjektörler içine dolum yapılır.

Grip aşısı nasıl uygulanır
inaktive (ölü) grip aşısı kolun omuz kısmına (deltoid kasa) kas içine uygulanır. Canlı, zayıflatılmış grip aşısı buruna spray şeklinde uygulanır.

Kimler grip aşısı olmalıdır
Gripten korunmak isteyen herkes grip aşısından faydalanabilmektedir. Ancak her yıl grip aşısının özellikle önerildiği gruplar vardır

50 yaş ve üzerindeki kişiler
-23 ay arası çocuklar (influenzaya bağlı hastaneye yatma riski yüksek olduğu için) Kronik (uzun süreli) bir hastalığı olan ve uzun süreli bakım ünitelerinde kalan kişiler 6 aylık veya daha büyük ve kalp hastalığı, akciğer hastalığı, astım, böbrek hastalığı, diabet gibi metabolik hastalık, anemi (kansızlık) ve diğer kan hastalıkları gibi uzun süreli ciddi sağlık problemleri olan kişiler

6 ay 18 ay arası ve uzun süreli aspirin tedavisi alması gereken kişiler (grip geçirmeleri durumunda Reye sendromu riski taşırlar) Grip sezonunda hamileliklerinin 4. ay ve daha sonrasında olan hamileler.

Gribin komplikasyonları açısından yüksek risk taşıyan kişilerle (6 aylıktan küçük çocuklarla aynı evde yaşayan kişilerde dahil olmak üzere) temas eden aile bireyleri, sağlık çalışanları Grip aşısı olmayı dikkate alması gereken diğer gruplar

Acil servis çalışanları, itfaiyeciler ve polisler Nisan ve Eylül ayları arasında Güney Yarımküreye veya yılın herhangi bir döneminde tropik bölgelere yolculuk yapacak kişiler

Okul ve üniversitelerde okuyan öğrenciler ve çalışan kişiler

Gribe yakalanmak istemeyen herkes
Burundan sprey şeklinde kullanılan canlı grip aşısı sadece 5-49 yaş arası sağlıklı kişilere önerilmektedir. 5 yaşından küçük çocuklar, 50 yaş ve üzerindeki kişiler, yukarıda sayılan altta yatan hastalığı olan kişiler canlı grip aşısı değil, ölü (inaktive) grip aşısı olmalıdır.

Çocuklara grip aşısı uygulanırken erişkinlerden farklı olan özel uygulamalar var mıdır?

9 yaşından küçük ve ilk kez grip aşısı olacak çocuklar en az dört hafta arayla iki kez grip aşısı olmalıdır. 6 aylıktan- 3 yaşına kadar olan çocuklara grip aşısı yarım doz (0.25ml) uygulanmalıdır.

Grip aşısı ne sıklıkta uygulanmalıdır
Grip aşısı her yıl bir kez uygulanmalıdır çünkü oluşturduğu bağışıklık ir yıl içinde azalır ve her yıl grip aşısının içeriği değişir ve o yıl içinde hastalık yapması muhtemel grip virüslerini içerir. Grip aşısı olmak için en uygun zaman Ekim ve Kasım aylarıdır. Bu aylar içinde aşılanmak genellikle grip salgınının en yoğun olduğu aylar olan Aralık sonundan Mart başına kadar olan dönemde korunmayı sağlayacaktır. Bununla birlikte bu dönemde grip aşılamasını gerçekleştiremeyen kişiler gecikmiş olmakla birlikte Şubat, Mart aylarında bile grip aşısı olabilir ve fayda görebilirler. Yolculuk yapan kişiler tropik bölgelerde yıl boyuca, güney yarımkürede ise Nisan-Eylül ayları arasında grip sezonu olduğunu unutmamalıdırlar.

Bakım evlerinde grip salgınlarını önlemek için öneriler var mıdır
Salgınları önlemede en önemli faktör bakımevlerinde kalan kişilerin ve çalışanların ve grip açısından yüksek risk grubunda olan kişilerin her yıl grip aşısı ile aşılanmasıdır. Grip açısından yüksek risk taşıyan grupla temas eden doktorlar, hemşireler ve hastane, uzun süreli bakımevi, poliklinik gibi sağlık hizmeti veren tüm kuruluşlarda çalışan personel hedef gruptur. Bu kişilere canlı grip aşısı uygulanmamalıdır.

Bu gruplara sadece inaktif (ölü) grip aşıları uygulanmalıdır. Kronik, altta yatan hastalığı olan kişiler aşılandı ise, bu kişilerle temasta olan, aynı evde yaşayan kişiler yine de grip aşısı olmalı mıdır? Evet. Yüksek risk grubunda bulunan kişiler (altta yatan hastalığı olanlar gibi), 65 yaş ve üzerindeki kişiler, 6 aylıktan küçük bebeklerle aynı evde yaşayan kişiler her yıl grip aşısı olmalıdır.

2 yaş altındaki sağlıklı çocukların aynı evde yaşayan kardeşleri aşılanmalı mıdır
Evet. Doğumdan iki yaşa kadar olan tüm çocuklarla aynı evde yaşayan kişiler, küçük çocuklar hastalığı çok ağır geçirdikleri için onları hastalıktan korumak amacıyla her yıl grip aşısı olmalıdır.

Hamile kadınların grip aşısı olması güvenilir midir
Evet. Hatta grip sezonu içinde 14 haftalıktan büyük sağlıklı hamile kadınların grip aşısı ile aşılanması önerilmektedir. Hamile kadınlar gribe bağlı ciddi komplikasyonlar (istenmeyen sonuçlar) açısından daha fazla risk altındadır. Yakın zamanda yapılan bir klinik çalışmada gribe bağlı hastaneye yatma riski 14 haftalık veya daha büyük sağlıklı hamile kadınlarda, hamile olmayanlara kıyasla dört kat daha fazladır. Tıbbi açıdan yüksek risk taşıyan grupta bulunan hamile kadınlar, (örneğin astımı , kalp hastalığı gibi herhangi bir hastalığı olan hamile kadınlar) hamileliklerinin dönemine bakılmadan grip sezonundan önce aşılanmalıdırlar.

Grip aşısı ne kadar güvenilirdir
Grip aşısı çok güvenilir bir aşıdır. Grip aşısının (inaktive, ölü grip aşısının) en sık görülen yan etkileri aşının uygulandığı bölgede görülen ağrı, kızarıklık veya şişliktir. Bu reaksiyonlar geçicidir ve aşılanan kişilerin %15-20’sinde görülmektedir. Grip aşısı ile aşılanan kişilerin %1’inden azında ateş, titreme ve kas ağrıları gelişebilir. Bu reaksiyonların görülme ihtimali daha önce hiç grip virüsü veya aşısı ile karşılaşmamış kişilerde daha fazladır. Grip aşısından sonra bu tarz yan etkilerin görülmesi gribe yakalanıldığı anlamına gelmez. Bu yan etkiler sadece 1-2 gün deva eder ve kendiliğinden düzelir. Grip aşısına bağlı ciddi yan etki çok nadirdir. Bu reaksiyonlar aşının içeriğindeki herhangi bir maddeye karşı alerji (örneğin şoka sokacak kadar ciddi alerjisi olan kişilerde) sonucunda gelişebilir.

Grip aşıları ne kadar etkindir
Grip aşılarının gripten koruması o sezonda salgın yapan grip aşılarının, aşının içerisinde bulunan virüslerle uyuşmasına, aşılanan kişinin yaşına ve sağlık durumuna göre değişmektedir. 65 yaşından büyük kişiler ve herhangi bir hastalığı olan kişilerde bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı olarak grip aşısının etkinliği de bir miktar azalabilmekle ve grip hastalığının oluşmasını tam olarak önleyememekle birlikte grip aşısının komplikasyon ve ölümleri önlemede etkin olduğunu bilmek önemlidir.

Grip aşısı gribe neden olabilir mi
Hayır. Bu yaygın yanlış anlama pek çok kişinin grip aşısı olmamasına neden olmaktadır. Enjeksiyon şeklinde uygulanan inaktive (ölü) grip aşısı sadece ölü grip virüsü parçaları içermektedir ve gribe neden olamaz. Aşılanan kişilerin %1’inden daha azında hafif ateş, kas ağrısı gibi grip benzeri bulgular gelişebilir ancak bu yan etkiler grip hastalığı değildir ve grip hastalığındaki gibi değildir. Grip aşılaması için en uygun ayları Eylül, Ekim, Kasım aylarıdır. Grip aşısı olduktan sonra koruyucu bağışıklık 1-2 hafta içinde ortaya çıkar. Eğer Aralık ayı ve daha sonrasında hala grip aşısı olunmamışsa geç kalındığı düşünülmeden aşı uygulanabilir.

Ancak grip salgınlarının ülkemizde genellikle Aralık ayı ortalarında başladığı ve aşının koruyuculuğu başlayamadan önce gribe yakalanma ihtimali olabileceği unutulmamalıdır. Grip pek çok insan için ateş ve soğuk algınlığı bulguları içeren tüm hastalıkları içermektedir. Bu kişiler herhangi bir virüs hastalığına yakalanırlarsa hemen grip aşısını suçlamakta ve grip aşısına bağlı olarak grip olduklarını ya da grip aşısı korumadığı için grip olduklarını düşünmektedirler. Grip aşısı sadece grip virüslerinin oluşturduğu “grip hastalığını” önlemektedir. Diğer virüslerin neden olduğu “tüm soğuk algınlıklarını” önlemez.

Kimler grip aşısı olmamalıdır
Genel olarak, inaktive (enjeksiyon şeklinde uygulanan) grip aşısı daha önce yaptırdığı grip aşısına karşı veya yumurtaya karşı ciddi derecede alerjisi olan (yiyeceklerin içerisindeki az miktarda yumurta ile dahi şoka sokacak kadar ağır) kişilere uygulanmamalıdır. Diğer yandan canlı, zayıflatılmış ve burundan uygulanan grip aşısı sadece 5-49 yaş arası, herhangi bir hastalığı olmayan ve hamile olmayan kişilere uygulanabilir. Yumurtaya karşı çok ciddi alerjisi olan (hayati tehlike yaratacak kadar) veya grip aşısının uygulanmasından sonra ciddi bir alerjik reaksiyon gelişen kişiler grip aşısı olmamalıdır. Grip ve komplikasyonları (istenmeyen sonuçları) açısından risk altında olan ve alerjisi olan kişiler, grip aşısına karşı alerjik reaksiyon ihtimali olup olmadığı veya alerjik hassasiyetlerinin azaltılması açısından hekimlerine danışmalıdırlar.

Orta veya ciddi hastalık geçirmekte olan kişiler, grip aşısını hastalıkları düzelene kadar ertelemelidirler.