Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Aristo Nedir
Eski Yunan filozofu. Babası Nikomakhos, Makedonya Kralı II. Amyntasın sarayında hekim idi. Aristo, 17 yaşından 37 yaşına kadar Eflatun Platonun talebeliğini yaptı. Eflatun ruhların nakline inanırdı Teslis inancını ilk olarak ortaya çıkaran budur. Eflatunun yanında özellikle mantık ve metafizik alanlarında çalıştı. Ayrıca hukuk, matematik, astronomi ve tıb alanlarında çalışmalar yaptı
Eflatun Hocası Eflatunun ölümünden sonra gezgin bir hayat sürdü. Daha sonra Makedonyaya döndü. Kral Filipin oğlu iskenderin öğretmeni oldu. iskender tahta çıktığı zaman şöhreti daha da yayıldı. Atinada
Apollon Lykeion Tapınağı yanında bir okul yaptırdı. Ondan sonra bu seviyede açılan okullara lise adı verildi. iskenderin ölümü üzerine itibarını kaybetti. Dinsizlikle suçlandı. O da buna kızarak Ağrıboz
Adasındaki Khlasise gitti ve ertesi yıl burada 62 yaşında öldü Hellenistik devirde Aristonun düşünce ve okuluna önem verilmemiştir. Fakat daha sonra Skolastik
devirde Aristonun, eserleri önem kazanarak resmi metinler haline gelmiştir. Eserleri, Aristonun konuşmalarından notlar alınarak 4 grupta toplanmıştır
Felsefe yazıları Ruh, gökyüzü, fizik üzerine sekiz kitaptan meydana getirilmiştir. Tarih, hayat ve hayvanlarla ilgili düşünceleri de bu kitablarında toplanmıştır.
Mantık yazıları Daha sonra buna Organon adı verilmiştir. Yorumla ilgili, Kategoriler, Topikler, Metafizik ve Sofut Helenler üzerine 14 kitaptan meydana gelmiştir.
Pratik felsefe yazıları Atinalıların anayasası gibi. 4. Şiirler Aristo, Eflatunun görüşlerinden pek ayrılmadı ama, yer yer onunkilerden farklı görüşler ortaya koydu.
Derslerini yürüyerek anlattığı için kurduğu felsefe ekolüne de Peripatos Meşşai Yürüyen adı verildi. Aristonun ilk çağda Eflatun kadar tesiri görülmez. Ancak 5 ila 15. yüzyıllarda Avrupada en
fazla onun tesiri olmuştur. ilk yüzyıllarda batıda tek bilinen Aristo mantığı idi. On ikinci yüzyıla kadar Aristonun eserleri din dışı olarak okutulmuş bu yüzyıldan sonra Aristonun mantığından istifadeye
çalışılmıştır. Ancak Rönesans hareketleriyle ve Endülüsün tesiri ile ilimde yeni yeni buluşlar ve ilerlemeler kaydedilince, Aristonun fikirleri çürütülmüştür. Farabi, ibn-i Sina, ibn-i Rüşd ve El-Kindi gibi
kimseler islam inancına, yani kelam bilgileri arasına Aristonun fikirlerini yerleştirmeye uğraştılar. Fakat imam-ı Gazali gibi büyük islam alimleri bunlara karşı çıkarak, gerekli cevabı verdiler. Nitekim Aristo,
bütün felsefeciler ve tecrübeleri, hayalleri ile izaha kalkışan bütün maddeciler gibi, akıl ile izah edilemeyen konuların çoğunda yanılmıştır. Bir yandan bir çok hakikatleri meydana çıkarırken, bir
taraftan da ilmin gelişmesine mani olmuştur. Meşhur Alman kimyageri Prof. Fritz Arndın istanbulda çıkan Türkçe Tecribi Kimya kitabında Fen ve ilim terakkisinin hemen hemen bin beş yüz sene içinde
durmuş olması, kısmen Aristo felsefesinin kabahatidir. yazısı bu durumu en güzel şekilde izah etmektedir. Aristonun felsefesi Aristo, diyaloga yer veren karşılıklı konuşma tipi yazılar yazmıştır. Ancak bu
yazılar zamanla kaybolmuş ve geriye yalnızca ders ve araştırma notları kalmıştır. Aristo, hocası Eflatunun idealar fikrinden hareket etmiştir. Eflatun ideaları bir gerçek kabul ederken, Aristo bunu
kabul etmemiştir. Ona göre sadece elimizle tutup, gözümüzle gördüğümüz varlıklar gerçektir. Yine ona göre fikirlerimiz, bu fikirlerin ilgili olduğu şeylerden, duyulardan ayrılamaz. Eflatunun idealar fikrine
karşı çıkmakla beraber, o da idea kavramından hareket eder Bütün varlıklar madde ile şekilden meydana gelmiştir. Şekil, aktif bir ideadır maddeye niteliklerini veren odur. Bu sebeple gözle
göremediği ideaları inkar yoluna gitmiştir. Tanrı fikri Aristo bütün evrenin en alt maddesini teşkil eden dört unsura hava, toprak, ateş, su
beşinci bir unsur ilave eder. Bu unsura Aithera = Ether ismini vermiştir. Ona göre dört unsur nesneleri meydana getirir. Ether ise gök tabakalarını meydana getirmektedir. Bu tek sınırlı ve sonsuz uzayın
merkezinde yeryüzü bulunmaktadır. Gökler dünyayı sarmakta ve hepsinin durmadan hareketini ve düzenini sağlayan kendisi hareketsiz olan nihai kuvvet olan tanrı vardı. Avrupada bu görüşlerini
astronomi sisteminin temeli kabul ettilerse de, Kopernik gibi bazıları, islam kaynaklarından mesela Batruci, ibn-i Şatır gibi alimlerin kitaplarından aldıkları bilgilere dayanarak bunu reddettiler.
Aristoya göre dünya ve madde daimidir kadimdir. Bugün fen adamları tecrübi esaslara dayanarak dünyanın ve maddenin daimi olmasının imkanı olmadığını ispat etmişler ve Aristonun bu düşüncesini
çürütmüşlerdir. Ahlak bilgisi Aristo, ahlak bilgisinde ilmi kesinliğin yeri olmadığını söylemiştir. Pratik olarak faziletin ne olduğunu bilmek yerine, iyi bir insan olmanın önemi üzerinde durmuştur.
Ruh Psikolojide Aristo, ruhu, vücudun şekli olarak, yani cisim olarak tarif etmektedir ve ruhun kadim olduğunu ve başkasına geçtiğini tenasüh iddia etmektedir. Bütün bu ruhun cisim olması ve kadim
olduğu iddiası ve tenasüh nazariyeleri günümüzden önce imam-ı Gazali tarafından, günümüzde de müsbet ilim tarafından çürütülmüştür Bilim Aristo, tabiat bilgilerinin tarifi ve sınıflandırılmasındaki çalışmaları ile bilinir. Bu konulardaki
bilgisi ve metodu dikkati çekmektedir. Tabiattaki türlerin tanınması ve tarif edilmesi konusunda başarılı olmuştur. Kendisi ve okulu tabiat bilimlerinin ayrı bir ilim kolu olarak kurulmasını sağlamıştır.
Mantık Mantıkta Eflatunun yolunda devam etmiştir. Aralarındaki fark, Eflatun gerçeği idealarda, Aristo ise nesnelerde aramıştır. O, gerçek düşüncenin formlarının suretlerinin aynı zamanda
hakikatinin de formları olduğunu kabul etmiştir. Daha da ileri giderek formal mantığı kurmuştur Kendisinin bu konuda yaptığı değişiklik her şeyi münakaşa alanına itmesidir. Bu, bazı sembol ve
değişkenlerin kullanılması sonucunu doğurmuştur. Modern sembolik mantığın nüvesini teşkil eden değişkenlerin kullanılması, Aristodan alınmıştır.
