Akşemseddin Kimdir

Akşemseddin Kimdir

Osmanlılar zamanında yetişen büyük evliya ve istanbulun manevi fatihi. ismi, Muhammed bin Hamzadır. Saçının sakalının ak olması veya beyaz elbiseler giymesinden dolayı Akşeyh veya Akşemseddin, lakablarıyla meşhur olmuştur. Evliyanın büyüklerinden Şihabüddin Sühreverdinin neslinden olup, soyu hazret-i Ebu Bekr-i Sıddika kadar ulaşır. 1390 H. 792 senesinde Şamda doğdu. 1460 H.864 da Bolunun Göynük ilçesinde vefat etti

Küçük yaşta ilim tahsiline başlayan Akşemseddin Kuran-ı kerimi ezberledi. Yedi yaşında babası ile Anadoluya gelip, o tarihte Amasyaya bağlı olan Kavak nahiyesine yerleşti. Alim ve veli bir zat olan

babası vefat edince, tahsiline devam etti. Genç yaşta akli ve nakli ilimlerde akranlarından daha üstün derecelere ulaştı. ilim tahsilini tamamladıktan sonra, Osmancıka müderris oldu. ilim öğretmekle ve nefsinin terbiyesiyle meşgulken, tasavvufa yönelip, Ankarada bulunan zamanın büyük velisi Hacı Bayram-ı Veliye talebe olmak üzere gitti. Fakat ona talebe olamadı. Halepte bulunan Şeyh

Zeynüddine talebe olmak için Halebe giderken, gördüğü bir rüya üzerine Hacı Bayram-ı Veliye talebe olmak üzere Ankaraya geri döndü. Hacı Bayram-ı Veli tarafından kabul edilip, onun sohbetinde tasavvuf yolunun bütün inceliklerini öğrendi ve Hacı Bayramı Veliden icazet diploma aldı. Aynı zamanda tıp ilminde de kendini yetiştiren Akşemseddin, bulaşıcı hastalıklar üzerinde çalıştı. Araştırmalar sonunda Maddet-ül-Hayat adlı eserinde

Hastalıkların insanlarda birer birer ortaya çıktığını sanmak yanlıştır. Hastalıklar insandan insana bulaşmak suretiyle geçer. Bu bulaşma gözle görülemiyecek kadar küçük fakat canlı tohumlar vasıtasıyla olur. diyerek, bundan beş yüz sene önce mikrobun tarifini yaptı.

Pasteurun teknik aletlerle Akşemseddinden dört asır sonra varabildiği neticeyi dünyada ilk defa haber verdi. Buna rağmen mikrop teorisi yanlış olarak Pasteura mal edilmiştir. Aynı zamanda ilk kanser

araştırmacılarından olan Akşemseddin, o devirde seratan denilen bu hastalıkla çok uğraştı. Sadrazam Çandarlı Halil Paşanın oğlu Kazasker Süleyman Çelebiyi tedavi etti. Ayrıca hangi hastalıkların hangi bitkilerden hazırlanan ilaçlarla tedavi edileceğine dair bilgiler ve formüller ortaya koydu.

Akşemseddin, zahiri ve batıni ilimleri bilen birçok alim yetiştirdi. Oğulları Muhammed Sadullah, Muhammed Fazlullah, Muhammed Nurullah, Muhammed Emrullah, Muhmmed Nasrullah, Muhammed Mir-ul-Huda ve Muhammed Hamdullah ile Harizat-üş-Şami Mısırlıoğlu, Abdurrahim Karahisari, Muslihuddin iskilibi ve ibrahim Tennuri bunlardan bazılarıdır.

Fatih Sultan Mehmed Han muhteşem ordusuyla istanbulun fethine çıktığında, Akşemseddin, Akbıyık Sultan, Molla Fenari, Molla Gürani, Şeyh Sinan gibi meşhur veliler ve alimler de talebeleriyle birlikte orduya katıldılar. Akşemseddin hazretleri savaş esnasında Sultana gerekli tavsiyelerde bulunarak, yeni müjdeler veriyordu. Kuşatmanın uzaması ve Sultanın ısrarı üzerine ve Allahü tealanın izni ile fethin ne gün olacağını bildiren Akşemseddin, Sultan şehre girerken yanında yer aldı

Fetih ordusu istanbula girdikten sonra islamiyetin harple ilgili hukukunun gözetilmesini genç Padişaha hatırlattı ve buna göre hareket edilmesini bildirdi. Sultanın Eshab-ı kiramdan Ebu Eyyub el-Ensarinin kabrinin bulunduğu yeri sorması üzerine

Şu karşı yakadaki tepenin eteğinde bir nur görüyorum. Orada olmalıdır. cevabını verdi Daha sonra orası kazıldı ve Eyyub Sultanın radıyallahü anh kabri ortaya çıktı. Fatih Sultan Mehmed

Han, Ebu Eyyub el-Ensarinin kabr-i şerifinin üzerine bir türbe,yanına bir cami ve ilim öğrenmek için gelen talebelerin kalabileceği odalar inşa ettirdi. Sultan, Akşemseddinden, istanbulda kalmasını istediyse de, Akşemseddin Padişahın bu teklifini kabul etmedi.

Akşemseddin, istanbulun fethinden sonra, Göynüke yerleşti ve vefatına kadar orada kaldı. Göynüke yerleştikten sonra, bir taraftan ahiret hazırlığı yapıyor, diğer taraftan da küçük oğlu Hamdullahın ilim ve terbiyesi ile meşgul oluyordu. Bu küçük oğlum, yetim, zelil kalır, yoksa, bu zahmeti çok dünyadan

göçerdim. derdi. Bir gün hanımının Göçerdim dersin yine göçmezsin demesi üzerine Göçeyim deyip mescide girdi. Akrabasını ve evladını toplayıp, vasiyetini yaptı. Helallaşıp veda etti. Yasin-i şerifi okumaya başladı. Sünnet üzere yatıp temiz ruhunu teslim etti 1460. Göynükteki tarihi Süleyman Paşa Caminin bahçesine defnedildi. Daha sonra oğullarının kabri ile beraber bir türbe içine alındı.

Buyururdu ki Her işe besmele ile başla. Temiz ol, daim iyiliği adet edin, tembel olma, namaza önem ver. Nimete şükür, belaya sabret. Dünyanın mutluluğuna mağrur olma. Ömrüm uzun olsun dersen, kimseye kızma, eziyet etme. Kimsenin nimetine haset etme. Senden üstün olan kimsenin önünden yürüme. Tırnağını asla dişinle kesme. Çok uyumak kazancın azalmasına sebeb olur. Akıllı isen yalnız

yolculuğa çıkma. Gece uyanık ol, seher vakti Kuran-ı kerim oku. Zikrin daima hamd-i Hüda Allahü tealaya hamd etmek olsun. Hem Cehennem azabından endişeli ol. Hasedi terk et, kendini başkalarına medh etme. Namahreme harama bakma, harama bakmak gaflet verir. Kimsenin kalbini kırma. Düşen şeyi alıp temizleyerek yersen fakirlikten kurtulursun. Edepli, mütevazi ve cömert ol. Cünüb kimse ile yemek yemek gam verir. Yalnız bir evde yatmaktan sakın. Çıplak yatmak fakirliğe sebep olur